Gewone benzine en diesel bevatten maximaal 10 procent biobrandstof. Bijgemengde benzine herken je aan de aangeduiding E10; bij diesel staat B7 vermeld. De overheid heeft die bijmenging geregeld, om de uitstoot van CO2, fijnstof en stikstofoxiden (NOx) alvast te verminderen in aanloop naar volledig elektrisch autorijden in Nederland. Biobrandstof is namelijk gemaakt van een hernieuwbare bron, biomassa. En die veroorzaakt minder klimaat- en milieubelasting dan fossiele bronnen.

Maar biomassa gebruiken als energiebron heeft ook nadelen. Andere hernieuwbare bronnen, zoals wind, water en zon, zijn voor de lange termijn duurzamer. Daarom is overstappen op elektrisch rijden, beter voor het klimaat en milieu, dan gaan rijden op biobrandstof.

5 tips

Elke brandstof heeft CO2-uitstoot en veroorzaakt luchtvervuiling. De beste keuzes voor het klimaat zijn daarom:

Biobrandstof in het kort

Wat zijn biobrandstoffen?

Biobrandstoffen zijn autobrandstoffen gemaakt van hernieuwbare grondstoffen: plantaardig of dierlijk materiaal. Er zijn grofweg twee soorten.

De oudste soort is biobrandstof gemaakt van landbouwgewassen, die speciaal hiervoor zijn geteeld. Zoals palmolie, koolzaad, suikerriet, maïs en graan. Deze grondstoffen worden vergist tot alcohol. Die alcohol wordt vervolgens verwerkt tot biobrandstof. Deze soort biobrandstoffen heten ook wel conventionele biobrandstoffen.

Daarnaast zijn er biobrandstoffen gemaakt van plantaardig en dierlijk afval. Denk aan plantenresten uit de landbouw of de industrie en gebruikt frituurvet. Hiervoor zijn speciale technieken ontwikkeld. Deze brandstoffen heten daarom ook wel geavanceerde of tweede generatie biobrandstoffen.

Biobrandstof: wel minder klimaatbelasting...

Zowel fossiele brandstof als biobrandstof zorgen voor CO2-uitstoot. Toch pakt de klimaatbelasting van biobrandstof flink lager uit. Hoe zit dat?

Je kunt de CO2-uitstoot van autobrandstof in twee stukken verdelen. Enerzijds komt CO2 vrij bij de productie en het vervoer van brandstoffen. Anderzijds bij de verbranding tijdens het rijden.

Geen extra CO2

CO2 draagt alleen bij aan klimaatverandering als dit leidt tot méér CO2 in de atmosfeer. CO2 die ontstaat bij de verbranding van fossiele brandstoffen doet dat, omdat deze CO2 daarvoor lag opgeslagen in olie, diep in de grond. CO2 die vrijkomt uit de verbranding van biomassa draagt niet bij aan klimaatverandering: die komt namelijk uit planten die de CO2 kort daarvoor uit de lucht hebben opgenomen.

CO2 die vrijkomt bij de productie van biobrandstof en fossiele brandstof is moeilijk te vergelijken. Die van biobrandstof kan hoog of laag zijn, afhankelijk van het soort biomassa en de manier waarop de biobrandstof wordt gemaakt.

Minder luchtvervuiling?

Luchtvervuiling door auto rijden ontstaat vooral door de uitstoot van vervuilende stoffen: stikstofoxiden (NOx) en fijnstof. Deze veranderen bijna niet door biobrandstoffen. Tenminste: in moderne auto's. Motoren in auto’s met bouwjaar vanaf september 2015 (euroklasse 6) hebben namelijk speciale technieken die de uitstoot van NOx en fijnstof al tegengaan.

In oudere dieselauto's, bouwjaar augustus 2015 of eerder (euroklasse 5 of lager), kan biobrandstof wél de luchtvervuiling verminderen. HVO verlaagt de uitstoot van NOx en fijnstof met maximaal 20 procent.

...maar niet per se duurzaam

Biobrandstof kent ook nadelen voor milieu en klimaat. Biomassa is weliswaar hernieuwbaar, maar niet onbeperkt beschikbaar. Zon, wind en water zijn dat wel. Die bronnen hebben bovendien een nog lagere CO2-uitstoot.

Milieubelasting door teelt

Daarnaast zijn voor conventionele biobrandstof (tropische) gewassen nodig zoals maïs, tarwe, en palmolie. De teelt belast het milieu, onder meer omdat daarvoor veel land en water nodig zijn. De teelt kan ook leiden tot grote CO2-uitstoot als er nieuwe landbouwgrond voor wordt ontgonnen. En tot slot kan de teelt concurreren met voedselproductie.

Ongewenste effecten

Ook geavanceerde biobrandstoffen kennen nadelen. Het is lastig te bepalen hoe duurzaam ze zijn. Een grote vraag naar geavanceerde biobrandstoffen kan zorgen dat de prijs voor afvalproducten zoals gebruikt frituurvet, hoger wordt dan de prijs voor grondstoffen (plantaardige olie). Dit kan leiden tot ongewenste effecten. Denk aan fraude met duurzaamheidscertificaten en het gebruiken van grondstoffen in plaats van afval om biobrandstoffen te maken.

Discussie en regels

Vanwege deze nadelen is er veel discussie over biomassa. En gelden er steeds meer en strengere regels voor biobrandstoffen.

• Biobrandstoffen mogen maar half zo veel CO2 uitstoten als fossiele brandstof.
• Gebruik van conventionele biobrandstoffen wordt afgebouwd: dit moet terug naar maximaal 1,4 procent van alle geleverde brandstof in Nederland.
• Ook gebruik van dierlijk vet en gebruikt frituurvet moet omlaag, naar maximaal 10 procent van alle geleverde brandstof.

Biobrandstof: voor de korte termijn

Op de lange termijn zijn water, wind en zon de duurzaamste alternatieven voor fossiele brandstof. Vertaald naar autobrandstof betekent dat: elektrisch rijden. Daarom heeft de overheid besloten dat er vanaf 2030 alleen nog elektrische nieuwe auto's in de showroom mogen verschijnen: batterij-elektrisch of waterstof-elektrisch.

Maar auto’s op fossiele brandstoffen zijn daarna nog niet weg. Om de uitstoot van CO2, fijnstof en stikstofoxides (NOx) daarvan te verminderen tot wel alle auto's elektrisch rijden, zet de overheid biobrandstoffen in.

Bio-ethanol: biobrandstof voor benzineauto's

De meeste tankstations in Nederland verkopen benzine met tien procent biobrandstof. Aan de pomp herken je dit aan de aanduiding ‘E10’. Een vijfde van de bijmenging bestaat uit Bionafta (voornamelijk gemaakt van gebruikt frituurvet). De rest bestaat uit bio-ethanol.

Het mengsel van grondstoffen voor bio-ethanol wisselt. In Nederland bestaat het voor zo’n 40 procent uit afvalresten. En zo’n 60 procent uit gewassen die hiervoor speciaal worden gekweekt (suikerriet, suikerbiet, mais of tarwe).

Meeste auto’s geschikt voor E10

Ruim 9 op de 10 auto’s zijn geschikt voor E10. Motoren van sommige oude auto’s zijn ongeschikt. Die moeten benzine met lagere bijmenging tanken (5 procent, E5). Twijfel je? Bij auto’s van 2018 of later staat aan de binnenkant van de tankklep of je op E10 kunt rijden. Je kunt het ook navragen bij de garage of checken op e10check.nl.

Volledige overstap niet mogelijk

Overstappen op bio-ethanol is lastig. Er bestaat E85-benzine, met 85 procent bio-ethanol. Maar er zijn zeer weinig tankstations die E85 aanbieden. Zie drivenbynature.org.

Bovendien zijn gewone benzinemotoren niet geschikt om te rijden op bio-ethanol (E85). Je hebt daarvoor een flexifuel motor nodig. Auto’s uit 2011 en later kunnen wel 20 procent bio-ethanol aan (E20), maar dat is in Nederland nauwelijks beschikbaar.

HVO en FAME: biobrandstof voor dieselauto's

In Nederland bestaat diesel voor maximaal 10 procent uit biobrandstof. In veruit de meeste gevallen gaat het om de biobrandstof FAME. Dan zit er 7 procent biobrandstof in de diesel. Aan de pomp herken je dit aan de aanduiding 'B7'. Een andere biobrandstof voor diesel is HVO. Gebruikt frituurvet is voor beide biobrandstoffen de belangrijkste grondstof.

• FAME staat voor Fatty Acid Methyl Ester. Deze biobrandstof staat ook bekend als 'biodiesel'.
• HVO staat voor Hydrotreated Vegetable Oil. HVO heet ook wel 'blauwe diesel' of 'XTL'.

Dieselmotoren slijten versneld bij hoge percentages FAME. Daarom ligt het maximum van bijmenging in gewone diesel op 7 procent.

Oudere dieselauto? Meer HVO: minder luchtvervuiling

HVO vermindert de luchtvervuiling met ongeveer 20 procent ten opzichte van fossiele diesel. Met name oudere dieselauto's zijn geschikt om te rijden op HVO, en kunnen zelfs 100 procent HVO aan. Tankstations bieden HVO ook in lagere percentages aan (20, 30 of 50 procent bijmenging). Je vindt ze op drivenbynature.org. Check altijd eerst of jouw merk en type zijn vrijgegeven voor gebruik met HVO door de fabrikant.

Geen alternatief voor LPG

LPG, Liquified Petroleum Gas of autogas, wordt in Nederland niet bijgemengd met biobrandstof. LPG is in feite een restproduct dat ontstaat bij de winning van aardgas en de verwerking van ruwe olie. Daarom is het lang gezien als duurzame brandstof. Maar LPG is gewoon een fossiele brandstof. Auto’s die rijden op LPG stoten wel iets minder CO2 en fijnstof uit dan auto’s op benzine en diesel.

Er bestaat wel een alternatief voor LPG: bio-LPG. Dit ontstaat als restproduct bij het maken van HVO. In Nederland is het zeer beperkt beschikbaar als autobrandstof. Vooral de industrie gebruikt bio-LPG en het zit in gasflessen voor huishoudelijk gebruik.

Groen gas: alleen duurzaam met certificaat

Aardgas als autobrandstof (CNG, gecomprimeerd natuurlijk gas) wordt niet bijgemengd met biobrandstof. Een fossielvrij alternatief voor aardgas bestaat wel: groen gas, ook wel biogas, bio-CNG of CBG genoemd (gecomprimeerd biogas).

Hernieuwbare bron?

De grondstoffen voor groengas zijn rioolslib en plantaardig en dierlijk landbouwafval, zoals mest en organisch afval. Zulk autogas mag alleen 'groengas' heten, als het een certificaat Garantie van Oorsprong heeft: dat garandeert een hernieuwbare bron.

Overstappen van aardgas naar groengas is niet erg praktisch: groengas voor auto's is beperkt beschikbaar in Nederland, zie drivenbynature.org.

CO2 helft lager

Biogas levert voordeel op voor klimaat en milieu ten opzichte van aardgas. De productie kost wel meer energie dan die van aardgas. Maar de zeer lage uitstoot van CO2 tijdens het rijden zorgt dat de totale CO2-uitstoot toch ruim de helft lager is dan die van aardgas.