Al doen we nog zo ons best, klimaatverandering is niet helemaal te voorkomen. Zelfs in de meest gunstige voorspellingen zal de aarde tussen de jaren 2080 en 2100 1,0 tot 1,8 graad warmer zijn dan tussen de jaren 1850 en 1900. In het slechtste scenario stijgt de temperatuur tussen die periodes zelfs met 5,7 graden. Hoe groot de problemen straks worden, hangt af van de maatregelen die we nemen.

Aan de ene kant moeten we de uitstoot van broeikasgassen verminderen zodat de opwarming beperkt blijft. Aan de andere kant is het verstandig dat we ons aanpassen aan een ander klimaat. Aanpassing aan het klimaat wordt klimaatadaptatie genoemd. Beide typen maatregelen zijn nodig. Bekijk hier welke klimaatadaptieve maatregelen jij kunt nemen in en om je huis.

Het weer: droger, heter en natter

De opwarming van het klimaat heeft verschillende gevolgen. De belangrijkste gevolgen zijn:

• Hogere temperaturen en vaker periodes van extreme hitte
• Vaker en langere periodes van droogte
• Meer en extremere neerslag
• Versnelde stijging van de zeespiegel
• Mogelijk sterkere windstoten

Het weer wordt dus extremer: droger, heter en natter. Dat het tegelijk droger en natter wordt, klinkt misschien gek. Droogte en neerslag lijken elkaar uit te sluiten. Toch is dat niet zo. We krijgen vaker last van lang aanhoudende droogte, terwijl regenbuien extremer worden. In een korte periode valt er dan veel water. Dit kan leiden tot wateroverlast. Deze heftige buien zijn geen oplossing voor lange periodes van droogte. Bovendien komen droogte en neerslag niet altijd in dezelfde periode voor.

De gevolgen van een heter en droger klimaat met extreme neerslag

De gevolgen van hitte

Door klimaatverandering zal de temperatuur op aarde stijgen. De gemiddelde temperatuur zal hoger worden én er zullen vaker periodes van extreme hitte voorkomen. Hitte heeft nadelige gevolgen voor mens, gebouwen en natuur.

Vaker voorkomende en lange periodes van hitte hebben op verschillende manieren invloed op het milieu:

• Het leidt tot meer droogte, waar planten en dieren last van hebben
• Hitte kan de kwaliteit van water verslechteren
• In hete periodes is er meer water nodig, bijvoorbeeld in de landbouw.
• Gebouwen worden vaker en langer gekoeld, bijvoorbeeld door airco’s. Dat zorgt voor een hoger energiegebruik.
• Periodes van hitte kunnen voor gezondheidsproblemen zorgen. Bijvoorbeeld omdat er smog ontstaat, waardoor mensen ademhalingsproblemen kunnen krijgen.

De stad wordt nóg warmer

In steden zullen de effecten van de temperatuurstijging meer merkbaar zijn. Steden zijn dicht bebouwd en hebben veel bestrating. Al deze stenen gebouwen en straten houden warmte vast, veel meer dan groene gebieden. Hierdoor ontstaat er een temperatuurverschil tussen stedelijk gebied en omliggende groene gebieden, met name in zomer. In de nacht kan dat verschil oplopen tot wel 7 graden. Dit wordt het stedelijk hitte-eiland effect genoemd.

De gevolgen van droogte

Door klimaatverandering zullen er langere periodes van droogte optreden. Dit hangt samen met de toename van hete periodes. Dat heeft gevolgen voor de natuur, de landbouw en kan leiden tot watertekorten. Ook de tuin en bebouwing kunnen daar onder lijden.

• Het grondwaterpeil zal dalen. Dit heeft gevolgen voor de natuur en landbouw. Natte natuurgebieden, zoals moerasgebieden, kunnen uitdrogen. Dieren, vogels en insecten uit waterrijke gebieden zullen het moeilijker krijgen. In de landbouw kan de droge grond ervoor zorgen dat de oogsten lager uitvallen.
• Hoge temperaturen en droogte hebben invloed op gebouwen. Er kan bijvoorbeeld verzakking van de grond ontstaan en lage grondwaterstanden kunnen houten funderingen van gebouwen aantasten. Hierdoor worden deze gebouwen onveiliger.
• Planten in de natuur, op het land en in de tuin kunnen eerder sterven. Extra bewateren is een oplossing, maar zorgt voor grotere watertekorten.

De gevolgen van meer en extremere neerslag

Door klimaatverandering zal er meer neerslag vallen en zullen er meer extreme buien zijn. In de afgelopen tien jaar kwamen die al vaker voor dan zeventig jaar geleden. In 2050 zullen extreme buien zo’n vijf keer vaker voorkomen als nu.

Rioolsystemen zijn niet ingesteld op de toename van meer en hevige neerslag. Als er meer regen valt dan waar het riool op berekend is, overstroomt het. Het overtollige water zal dan moeten worden opgevangen op straat en in tuinen. Als het water daar ook geen kant op kan, zal dat leiden tot wateroverlast. Bijvoorbeeld straten die blank komen te staan of kelders die overstromen. De wateroverlast kan ook tot schade leiden.

Om het riool te ontlasten kun je ervoor kiezen om je regenpijp van het riool af te koppelen. Het regenwater loopt dan je tuin in. Of je kunt een regenton plaatsen, waarin het water wordt opgeslagen. In droge periodes kun je dit water gebruiken om je planten water te geven.

Klimaatadaptatie: wat kun je zelf doen?

Met klimaatadaptatie bereid je je voor op de gevolgen van een heter, droger klimaat met meer extreme neerslag. Door aanpassingen in en om je huis te doen, heb je minder last van de veranderingen in het klimaat. Door je huis energiezuinig te koelen, heb je bijvoorbeeld minder last van hitte. Een groene tuin werkt verkoelend én zorgt voor minder wateroverlast, omdat de grond en planten een deel van het water opvangen. En door regenwater op te vangen, ondergronds of in een regenton, zorg je ervoor dat je in tijden van droogte je tuin mooi en gezond kunt houden zónder veel drinkwater te gebruiken. 

Een voordeel: met klimaatadaptatie in en om je huis verminder je vaak ook je invloed op het klimaat. De maatregelen gaan dus hand in hand. Daarnaast krijg je voor deze maatregelen in sommige gemeenten subsidie.  

Een groene tuin

Door je tuin groener te maken, kun je ervoor zorgen dat je tegen alle gevolgen van klimaatverandering beter bestand bent. Ook een geveltuin of een groen balkon helpt. Een groene tuin werkt verkoelend in periodes van hitte. De juiste bodembedekking helpt om de aarde vochtiger te houden in periodes van droogte. In periodes van wateroverlast zorgt een groene tuin ervoor dat veel regenwater kan weglopen in de grond. Lees meer over Duurzaam tuinieren.

Regenwater opvangen kan je doen door je dak en/of terras af te koppelen van het riool. Hierdoor stroomt het schone regenwater direct naar je tuin of in een regenton of ondergrondse opslag of infiltratiesysteem. Je vermindert zo wateroverlast gedurende periodes van hevige neerslag . Dat zorgt ervoor dat er minder regenwater onnodig het riool inloopt: hierdoor wordt het regenwater niet onnodig gezuiverd. Je kunt opgeslagen water ook nog gebruiken voor je tuin in tijden van droogte. Door regenwater op te vangen, sla je dus drie vliegen in één klap. Lees meer over Water besparen in de tuin.

Een groen dak helpt in het voorbereiden op periodes van hitte en wateroverlast. Een dak met begroeiing werkt namelijk verkoelend en neemt bij regenbuien water op. In sommige gemeentes kun je subsidie krijgen voor het aanleggen van een groen dak. Lees meer over Groen dak.

Geef de tuin slim water

Zeker in periodes van droogte kan het verleidelijk zijn om je tuin vaker water te geven. Om je watergebruik te beperken is het goed om op een aantal dingen te letten. Zet je planten op de goede plek. Geef liever eens per week wat langer water, dan elke dag een korte periode. Geef de planten ook het liefst in de ochtend water. Dan schijnt de zon nog niet zo fel en verdampt het water niet. In de avond blijven de grond en de planten nat, waardoor je last van schimmel kan krijgen. Lees meer over Water besparen in de tuin.

Je kunt ook water besparen door regenwater op te vangen in een regenton of door je regenpijp los te koppelen. Dan loopt het water naar de tuin in plaats van het riool.

In periodes van hitte kun je met de juiste zonwering ervoor zorgen dat je huis toch koel blijft, zonder airco of ventilator. Ook goede isolatie en op de juiste momenten luchten zorgt ervoor dat je een hete zomer goed doorstaat. Groen tegen de gevel, zoals klimop of blauwe regen, helpt ook je huis koel te houden. Lees meer over Woning koel houden.