Chemische industrie, of andere industrie waarbij zware metalen gebruikt werden, tankstations, landbouw waarbij meststoffen en bestrijdingsmiddelen gebruikt zijn en gebouwen of infrastructuur waarbij vroeger zware metalen zoals lood gebruikt werden hebben hun sporen achtergelaten. Dit heeft negatieve invloed op de gezondheid van de bodem en de natuur en in enkele gevallen mogelijk op de gezondheid van mensen. 

Tips bodemvervuiling

Vervuilende stoffen in de bodem

Bij stoffen die bodemvervuiling veroorzaken kun je onder andere denken aan bijvoorbeeld PAK’s (polycyclische koolwaterstoffen), zware metalen zoals zink, lood, kwik en nikkel of bestrijdingsmiddelen uit de landbouw.

Is mijn bodem vervuild?

Wanneer je een schoongrondverklaring nodig hebt of exact wilt weten wat de kwaliteit van de bodem is heb je een bodemonderzoek nodig.

• Een bodemonderzoek kun je laten doen door een van de erkende bodemintermediairs te vinden op de zoekpagina van Rijkswaterstaat LINK. De kosten hiervan zullen rond de €900-1700 zijn. Wie dit onderzoek moet betalen, is per geval verschillend. Het kan zijn dat de oorspronkelijke vervuiler verantwoordelijk is, mits de verjaringstermijn van 30 jaar niet is verlopen Hierover vind je meer op de website van de Rijksoverheid.

Is een onderzoek te kostbaar of niet noodzakelijk, dan zijn er een aantal manieren om meer te weten te komen over de kwaliteit van de bodem.

• Ten eerste is er een landelijke kaart die inzicht geeft in onderzoeksgegevens van verschillende stukken grond en percelen. Wanneer deze kaart geen informatie biedt kan het in de regel zo zijn dat de informatie bij de gemeente of de omgevingsdienst te achterhalen is.
• Historisch onderzoek kan veel informatie geven, met name wanneer je weet of er industrie of een tankstation heeft gestaan op het stuk grond of in de buurt van de grond en wanneer er intensieve landbouw bedreven is.
• Soms is het zo dat er al eerder onderzoek gedaan is naar de betreffende grond. Bij nieuwbouw, verbouw of aanbouw is er waarschijnlijk al eerder een vergunning aangevraagd waarvoor een schoongrondverklaring nodig was. Dit kun je navragen bij de gemeente of vorige eigenaar.
• Wanneer je iets wilt weten over zand dat in je tuin ligt, bijvoorbeeld wanneer je tegels wilt weghalen en de grond wilt gebruiken, kun je wellicht achterhalen van welke kwaliteitsklasse het zand is. Dit zegt iets over de mate van verontreiniging.

Wat te doen met een vervuilde grond

Wanneer er ernstige vervuiling is moet de grond in de meeste gevallen gesaneerd worden. Als de bodemvervuiling voor 1987 is ontstaan, hoef je alleen te saneren wanneer meer dan 25m3 ernstig vervuild is. In alle andere gevallen, dus bij minder dan 25m3 en/of wanneer de bodemvervuiling na 1 januari 1987 is ontstaan, dan geldt de zorgplicht en moet de bodem gesaneerd worden. Hiervoor kun je terecht bij je gemeente en bij erkende saneringsbedrijven met een BRL SIKB 7000 certificaat. De vraag hierbij is wie er aansprakelijk is. Volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’ is de oorspronkelijke vervuiler aansprakelijk wanneer de vervuiling binnen de verjaringstermijn van 30 jaar heeft plaatsgevonden en mits de vervuiler te achterhalen is. Is de verjaringstermijn verstreken of is de vervuiler niet te achterhalen, dan ben je vaak zelf verantwoordelijk volgens de ‘zorgplicht’ uit de wet. Ook in dat geval is contact met de gemeente de volgende stap en kan gekeken worden naar eventuele vergoedingen.

Wanneer je zelf grond weg wilt of moet brengen dan zijn er een aantal opties.

• Breng het naar de milieustraat van je gemeente. Hier mag in de meeste gevallen het zand gewoon weggebracht worden. Let wel: het moet schoon zijn van stukken afval, bladeren en takken. Soms zit er een limiet aan de hoeveelheid die je kunt laten ophalen of kunt brengen. Ga dit even na bij je gemeente. Regelmatig is er gratis een aanhangwagen te leen bij het milieupark of je zorgt voor een aantal emmers of speciekuipen. Je zult bij de milieustraat altijd zelf moeten scheppen/storten.
• Soms is het handig of nodig om een kleine container of transport te regelen bij een gespecialiseerd bedrijf.
• Heb je meer zand dan de gemeente aanneemt of hebben ze de eis van een schoongrondverklaring, dan kun je de dichtstbijzijnde grondbank opzoeken. Zij nemen vaak tot 50m3 aan zand aan waarbij je een bedrag van tussen de €30-40 betaalt per ton. Een m3 zand weegt ongeveer 1,4-1,5 ton.
• Breng je meer dan 50m3 naar de grondbank, dan zul je de grondbank van tevoren even moeten contacteren om melding te doen van de lading. In dat geval zal er een indicatief onderzoek gedaan moeten worden op de verontreiniging in de je bodem. Dit gebeurt bij een laboratorium. Je zult de kosten voor een voorindicatie onderzoek moeten betalen bovenop de inname kosten. Deze onderzoeken liggen rond de €400-500. In het geval het dan gaat om sterk verontreinigde grond zal de verwerking bij een afvalverwerker betaald moeten worden. Hierbij geldt wederom dat onderzocht kan worden wie de vervuiler is om te achterhalen wie voor het saneren moet betalen.

Meer informatie

• Voor informatie over bodemverontreiniging met betrekking tot gezondheid kijk op GGD Leefomgeving
• Vind de kaart met bekende gegevens over bodemvervuiling op het Bodemloket
• Meer informatie over een schone bodem en het belang ervan is te vinden op Atlas Leefomgeving
• Kijk voor meer informatie over gezondheid op Gezond in en om huis
• De omgevingsdienst in jouw stad of regio vind je via Omgevingsdienst
• Voor vragen over bodemonderzoek kun je terecht bij NLIngenieurs
• Informatie over beleid rond bodemsanering is te vinden bij de Rijksoverheid.
• Neem met vragen over een ondergrondse olietank in de tuin contact op met de gemeente.