Verwarming: wat is een slim alternatief voor gas

Vader met zoon op arm bij kamerthermostaat, die staat op 19 graden.
Zoek je een manier om je huis zonder gas te verwarmen? Ontdek wat slim is en wat juist niet. Dit zijn bijvoorbeeld wel goede ideeën: een warmtepomp als verwarming voor je hele huis, of een infraroodpaneel als bijverwarming. Een elektrische kachel is géén goed idee. Een houtkachel ook niet. Bovendien is een houtkachel ook slecht voor je gezondheid. Milieu Centraal zet op een rij: wat is wél slim, en wat kun je beter laten?

Veel mensen zijn op zoek naar verwarming zonder aardgas: van elektrische kachels tot houtkachels. Dat lijkt slim: de cv-ketel kan een paar graden lager of zelfs helemaal uit, dus je bespaart gas. Maar is dat echt wel zo'n goed idee?

De volgende manieren zijn inderdaad slim:

  • een warmtepomp om je hele huis mee te verwarmen.
  • een infraroodpaneel voor erbij, bijvoorbeeld op de werkkamer of bij de bank.
  • een warme kruik, elektrische deken of elektrisch stoelkussen erbij.

Maar deze manieren zijn niet slim:

  • elektrische kachels
  • elektrische vloerverwarming en infrarood vloerverwarming
  • een elektrische cv-ketel en inductie cv-ketel
  • een houtkachel of open haard
  • een pelletkachel
  • een petroleumkachel

Ze zijn slecht voor je gezondheid en/of het klimaat, en je energiekosten gaan waarschijnlijk alleen maar omhoog. Verderop op de pagina lees je waarom deze apparaten niet slim zijn.

Kaarsen en waxinelichtjes zijn gezellig om af en toe aan te steken, maar niet geschikt als verwarming. Ook niet in een aardewerken pot. Ze zijn ook nog eens slecht voor je gezondheid.

Met een kruik, dekentje en warme trui hou je jezelf lekker warm, zodat de verwarming lager kan.

Met een infraroodpaneel verwarm je handig één plek, zoals de zithoek of je werkplek.

3 misverstanden over elektrische verwarming

Gas besparen: van snelle tips...

Je kunt meteen beginnen met gas besparen met deze tips: zet de thermostaat op hooguit 19 graden, verwarm alleen de ruimtes waar je bent en verbeter de isolatie van je huis. Hiermee breng je je gasverbruik flink omlaag. Om jezelf warm te houden, kun je warme kleren aantrekken en jezelf bijverwarmen met een kruik, elektrisch kussentje of dekentje. Ook een infraroodpaneel bij de bank of werkplek is een zuinige manier om bij te verwarmen. 

Meteen beginnen met gas besparen? Bekijk gauw alle tips om minder gas te gebruiken.

... tot duurzaam verwarmen zonder gas

Uiteindelijk is het doel om je huis op een duurzame manier zonder gas te verwarmen. Dat kan met een warmtepomp. Goed geïsoleerde huizen zijn nu al geschikt om volledig met een warmtepomp te verwarmen. In zo’n huis kun je dus meteen overstappen op een volledig elektrische warmtepomp. In veel andere huizen kun je nu al beginnen met een hybride warmtepomp. Start ook met het beter isoleren van je huis. Met een hybride warmtepomp die ‘all electric ready’ is, kun je later makkelijk overstappen op een volledige warmtepomp.

Houd de warmte in de kamer: doe tussendeuren dicht. Bekijk snel alle bespaartips.

Wonen zonder aardgas: hoe doe je dat en wat zijn slimme keuzes?

Warmtepomp: beste keus voor het klimaat

Een warmtepomp is in de meeste huizen de beste keus voor het . Dit apparaat heeft de laagste klimaatimpact voor het verwarmen van je huis. Een warmtepomp gebruikt stroom in plaats van gas en doet dat heel efficiënt. Daardoor daalt je CO2-uitstoot flink. Er zijn verschillende soorten warmtepompen. Met een volledig elektrische warmtepomp kun je helemaal van het aardgas af. Hij doet alles wat je cv-ketel ook doet: hij verwarmt je huis en geeft warm water voor in de keuken en douche. Een hybride warmtepomp werkt samen met je cv-ketel en neemt een groot deel van de verwarming voor zijn rekening. Er is ook een all-electric-ready variant. Daarmee bespaar je meer gas dan met een gewone hybride, en je kunt hem makkelijk omzetten naar een volledig elektrische waarmee je van het gas af bent.

Een warmtepomp is dus de beste keus. Wil je weten of jij een warmtepomp kunt plaatsen en hoeveel dit dan kost?

Er zijn ook wijken waar een warmtenet komt (vooral in grote steden), of groen gas (wijken met veel monumentale huizen). Dat zijn ook goede oplossingen.

Ontdek alles over de hybride warmtepomp

Wanneer is een volledig elektrische warmtepomp geschikt?

Doe mee met de Verwarmingstest

Hoe goed is jouw huis al geïsoleerd? Wil jij weten of jouw huis al klaar is voor een warmtepomp? Zet je cv-ketel deze winter op 50 graden en ontdek: blijft het warm in huis, of wordt het bibberen? Meer weten en meedoen

Waarom elektrische kachels niet slim zijn

Een elektrische kachel of radiator lijkt een slimme oplossing om minder gas te verbruiken, maar is dat niet. De elektrische kachel is namelijk een echte stroomvreter. Ook voor het klimaat is een elektrische kachel geen goed idee: voor dezelfde hoeveelheid warmte stoot je met een elektrisch kacheltje meer dan anderhalf keer zoveel CO2 uit als met een cv-ketel. Daarom is de elektrische kachel een afrader als vervanging voor verwarming op aardgas. Dat geldt ook als je zonnepanelen hebt (je leest hierover meer bij de 3 misverstanden). 

Er zijn allerlei namen voor elektrische kachels: straalkachel, radiatorkachel, convector heater, infraroodkachels, elektrische convectorkachel. Welke naam ze ook hebben: ze zijn allemaal niet zuinig. Ze hebben een hoog vermogen (soms wel 2000 Watt of meer), verwarmingselementen en verwarmen de ruimte via de lucht (let op het woord 'convectie' = luchtstroom).

Zoek je elektrische verwarming voor erbij? Dan zijn de volgende keuzes wel goed: een infraroodpaneel of een elektrisch verwarmingskussen of verwarmingsdekentje voor in je stoel. Elektrische kussens of dekentjes zijn niet duur, en er zijn ook voordelige infraroodpanelen.

Waarom elektrische vloerverwarming niet slim is

Elektrische vloerverwarming en infrarood vloerverwarming gebruiken stroom. In de vloer liggen matten, folies of kabels waar stroom doorheen loopt. Dit soort verwarming is net zo onzuinig als elektrische kachels. 

Er is ook vloerverwarming waarbij er water door buizen in de vloer stroomt. Als dat water wordt verwarmd door een cv-ketel op gas of een warmtepomp, is het wel zuinig. Wil je hier meer over weten? Kijk op lagetemperatuurverwarming.

Zuinige vloerverwarming combineer je met je cv-ketel of warmtepomp.

De warmte wordt verspreid via buizen met warm water in de vloer.

Elektrische ketel en inductieketel zijn in strijd met het bouwbesluit

Misschien lijkt het een goed idee om over te stappen op een elektrische cv-ketel of inductieketel. Zo'n ketel gebruikt immers geen gas, maar elektriciteit. Maar voor de centrale verwarming van je huis zijn deze ketels in strijd met het bouwbesluit. Het zijn namelijk stroomvreters. Ze hebben een te laag rendement voor verwarming.

Bovendien is er een veel beter alternatief: de warmtepomp. Een warmtepomp gebruikt maar een kwart van de elektriciteit voor het verwarmen van je huis. Je energiekosten en CO2-uitstoot voor verwarming zijn dus ook 4 keer lager.

Deze verhouding geldt voor een 2-persoonshuishouden.

Waarom een waterstofketel niet slim is

Er zijn 2 soorten waterstofketels:

  1. Een cv-ketel waarbij een 'waterstofleiding' je huis in komt (in plaats van een gasleiding).  Er zijn nog maar een paar wijken in Nederland waar dit bestaat. In de rest van Nederland kun je dus niet voor zo'n waterstofketel kiezen. Bovendien is waterstof niet efficiënt: het komt bijna niet in de natuur voor en moet dus gemaakt worden. En dat kost veel energie. Lees meer over de voordelen en nadelen van waterstof.
  2. Een cv-ketel die zelf waterstof maakt met behulp van elektriciteit. Dat is dus eigenlijk een elektrische cv-ketel. En dat is een onzuinig verwarmingstoestel.

Waarom een houtkachel niet slim is

Een houtkachel of open haard als alternatief voor de cv-ketel op gas is een grote afrader. Houtrook zorgt voor ongezonde lucht in en om je huis. Dat is voor iedereen ongezond, maar kinderen, ouderen en mensen met een long-, hart- of vaatziekte hebben er extra last van. Houtkachels zijn ook niet energiezuinig. Bij een houtkachel vliegt tot 40 procent van de warmte via de schoorsteen naar buiten, bij een open haard verdwijnt zelfs meer dan 90 procent van de warmte door de schoorsteen. 

Ook moderne houtkachels, tegelkachels en speksteenkachels (zoals de finoven) zijn geen goed idee, ook al hebben ze een hoger rendement dan oudere kachels (ongeveer 80 procent van de energie uit hout wordt benut).

Alles weten over houtkachels en hoe je met zo weinig mogelijk overlast stookt? Kijk voor alle tips en informatie op Houtkachel of open haard.

Waarom een pelletkachel niet slim is

Pelletkachels zijn schoner en zuiniger dan een houtkachel, ze benutten 85 procent van de energie uit hout. Maar als je hem als hoofdverwarming gebruikt en dus elke dag lange tijd laat branden, stoot de pelletkachel toch veel fijnstof uit. Dat zorgt voor luchtvervuiling (fijnstof) waar jij en de mensen om je heen last van kunnen krijgen. Fijnstof is schadelijk voor de gezondheid. Gebruik de pelletkachel dus alleen als sfeerverwarming bij speciale gelegenheden.

Wil je meer weten over de pelletkachel, duurzaamheid en gezondheid? Kijk dan op Pelletkachel.

Waarom een petroleumkachel niet slim is

Sommige mensen kopen nu een petroleumkachel om de kosten te drukken, maar dat is geen goed idee. Verwarmen met een petroleumkachel is niet klimaatvriendelijk: de CO2-uitstoot wordt op deze manier meer dan 1,5 keer zo hoog als met de cv-ketel. Geen aanrader dus.

Petroleum wordt ook verkocht onder de naam kachelbrandstof.

Waarom verwarmen met propaangas niet slim is

Propaangas is een bijproduct van gas- en oliewinning. Het wordt ook wel als LPG verkocht (een mengsel van propaan en butaan). Net als bij aardgas komt er fossiele CO2 vrij als je het verbrandt. Het is dus geen slimme vervanging van aardgas.

Verwarmen met de airco

Een airco als verwarming is een (soort) warmtepomp, waarbij warme lucht de kamer in wordt geblazen. Dit kan in kleine huizen een zuinige manier van verwarmen zijn. Maar let op: dit geldt alleen voor splitairco’s en niet voor mobiele airco's, ook niet als die een goed energielabel hebben.

En vergeet niet dat de airco in de zomer extra energie kost. Je huis koel houden door goede isolatie, goede zonwering en ’s nachts de ramen en deuren openzetten is veel goedkoper en klimaatvriendelijker. Meer weten? Kijk op Woning koel houden.

Beginnen met gas besparen

Voor het klimaat is alleen de elektrische warmtepomp een goede vervanger voor gas. Maar niet iedereen heeft het geld of de mogelijkheid voor een warmtepomp. De andere manier om te besparen is door minder - of slimmer -  te verwarmen. Dit lukt je door betere (doe-het-zelf)isolatie of door kleine, makkelijke aanpassingen. Slimmer verwarmen doe je bijvoorbeeld door vooral jezelf te verwarmen met een elektrisch kussen of dekentje of een infraroodpaneel, in plaats van de hele kamer. Wat kun je allemaal doen?

Begin vandaag al met gas besparen: bekijk onze tips voor kleine aanpassingen die je snel kunt doen.

Met goede isolatie verbruik je veel minder gas. Ontdek hoe jij zelf je huis kunt isoleren.