In de Keurmerkenwijzer vind je keurmerken en andere plaatjes en logo’s die iets zeggen over voedingsmiddelen, maar ook over allerlei andere producten: van cosmetica tot klusmaterialen en van papier tot bloemen.

Voor voedsel gaat de Keurmerkenwijzer een stapje verder dan voor de andere categorieën. Milieu Centraal zette in 2022 opnieuw alle voedselkeurmerken en -logo's met een duurzaamheidsclaim op een rij. Het resultaat: 12 voedselkeurmerken steken boven de rest uit door strenge eisen, betrouwbare controle en duidelijke informatie. Als je in de winkel op deze topkeurmerken let, ben je goed bezig! 

Je vindt alle keurmerken en hun beoordeling in de Keurmerkenwijzer. Je kan de Keurmerkenwijzer bekijken via de website of als app installeren op je telefoon. Lees hier meer over hoe Milieu Centraal de keurmerken heeft beoordeeld.

Keurmerken in het kort

Keurmerk, label of logo?

Niet elk plaatje of symbool op een verpakking is een keurmerk. Milieu Centraal onderscheidt keurmerken, bedrijfslogo’s, paraplulogo's en overige beeldmerken.

Herkennen betrouwbare keurmerken en logo's

De Keurmerkenwijzer van Milieu Centraal geeft informatie over zo'n 300 keurmerken voor milieu, dierenwelzijn en/of mensenrechten en arbeidsomstandigheden (mens). Dat is geen overbodige luxe, want maar weinig mensen weten waar een keurmerk precies voor staat, en nog minder mensen weten hoe de controle geregeld is. Zelfs niet van bekende keurmerken, zoals het Europese keurmerk voor biologische producten (het groene blaadje), KOMO en Fairtrade.

Milieu Centraal geeft in de Keurmerkenwijzer een oordeel over de ambitie van de eisen op duurzaamheid (milieu, dierenwelzijn en mens & werk; gaan de eisen verder dan wat de wet voorschrijft?) en de betrouwbaarheid van het keurmerk (controle en sancties). Dit geldt voor keurmerken van voedingsmiddelen en andere productcategorieën. Voor de voedingskeurmerken kijkt Milieu Centraal bovendien nog naar duidelijkheid over de eisen (transparantie).

De beste controle

Een keurmerk is het meest betrouwbaar als een geaccrediteerde partij (dat is een partij die zelf ook weer gecontroleerd wordt, bijvoorbeeld door de Raad voor Accreditatie) een onafhankelijke controle uitvoert én er een duidelijk sanctiebeleid is. Ook ISEAL (een onafhankelijke organisatie die duurzaamheid wil bevorderen) met een transparant sanctiebeleid is zeer betrouwbaar.

Topkeurmerken voor voeding

Volgens Milieu Centraal zijn er 12 topkeurmerken op voeding: de koplopers onder de voedingskeurmerken. Zij stellen de hoogste eisen op het gebied van milieu, dier en mens. Dit betekent niet dat alle producten met één of meer topkeurmerken 100 procent duurzaam zijn. Ook bij de beste keurmerken binnen een categorie kan namelijk nog ruimte zijn voor verbetering.

Een topkeurmerk voldoet aan 3 eisen:

• Het is streng (ambitieus): de eisen gaan veel verder dan gemiddeld (wat ‘normaal’ is in de sector).
• Het is transparant: de eisen zijn makkelijk te vinden op de website, ze zijn duidelijk en concreet. Kortom: je weet waar het keurmerk voor staat.
• Het is betrouwbaar: er is onafhankelijke controle, liefst door een geaccrediteerde organisatie. Er zijn sancties als de gebruiker van het keurmerk niet aan de eisen voldoet.

Behalve de 12 topkeurmerken zijn er nóg 5 toppers. Maar omdat je die niet veel tegenkomt in de Nederlandse supermarkt, staan ze niet bij de 12 topkeurmerken. Je vindt ze natuurlijk wel in de Keurmerkenwijzer met het label Topkeurmerk. 

Bekijk hier de topkeurmerken in de Keurmerkenwijzer.

Keurmerk stimuleert duurzaamheid

Je helpt mee aan een duurzame samenleving als je kiest voor producten met een ambitieus duurzaamheidskeurmerk. Hoe meer mensen zo’n product kopen, hoe meer invloed het heeft en des te groter de kans dat de situatie voor milieu, dier en mens verbetert. Het marktaandeel van duurzame producten met een keurmerk wordt steeds groter. In de supermarkt was het marktaandeel van voedingsmiddelen met goede duurzaamheidskeurmerken ongeveer 19 procent, waarbij het marktaandeel erg verschilt per productgroep. Van hout is zo´n 70 procent op de Nederlandse markt duurzaam, van papier en karton 47 procent.

Voorbeeldfunctie

Als in de schappen ook producten met een keurmerk liggen, kunnen consumenten naar alle producten kritischer gaan kijken. Zo hebben keurmerken voor biologisch voedsel en voor eerlijke handel ervoor gezorgd dat ook gangbare producten duurzamer zijn geworden. 

En er zijn zogeheten tussensegmenten op de markt gekomen. Bijvoorbeeld de Beter Leven Keurmerken van de Dierenbescherming met 1 en 2 sterren. De eisen aan dierenwelzijn zijn strenger dan het wettelijk minimum, maar niet zo streng als mogelijk. De dierenwelzijnseisen van Beter Leven 3 Sterren gaan doorgaans het verst binnen een productgroep.

Eerlijkere prijs

Voor duurzame producten betaal je soms een hogere prijs. Doordat er meer rekening wordt gehouden met milieu, mens en dier, zijn de kosten van productie soms hoger. Maar die aandacht zorgt ook voor lagere maatschappelijke kosten: er hoeft dan bijvoorbeeld minder geld naar waterzuivering of natuurherstel. 

Zou je bij elk product de verborgen kosten - die de maatschappij maakt voor de geleden milieuschade of de te lage lonen voor arbeid - meerekenen, dan spreek je van true price. Het verschil tussen de winkelprijs en de true price is voor producten met een keurmerk vaak lager, omdat tijdens de productie meer rekening wordt gehouden met milieu, mens en dier. 

Geen keurmerk? Niet per se slechter

Een keurmerk laat zien dat een product aan bepaalde eisen voldoet, maar een product zonder keurmerk is niet per se slechter. Een fabrikant kan verschillende redenen hebben om geen keurmerk aan te vragen. Misschien vindt hij de aanvraag en de controle van het keurmerk te duur, of de eisen die het keurmerk stelt te laag. Of hij ziet geen meerwaarde van het keurmerk omdat het te onbekend is. Het ontbreken van een keurmerk wil dus niet zeggen dat het product niet duurzaam is. Het is alleen lastiger te beoordelen voor consumenten.

Keurmerk of logo dat niet in de Keurmerkenwijzer staat?

Milieu Centraal heeft alle keurmerken voor duurzaamheid op een rij gezet in de Keurmerkenwijzer. Maar keurmerken komen en gaan. Kom je in een Nederlandse winkel een keurmerk of logo tegen dat niet in de Keurmerkenwijzer staat? Stuur een e-mail met een foto van de afbeelding naar [email protected]. Wij zullen dan kijken of het in de Keurmerkenwijzer hoort.

Veelgestelde vragen over keurmerken

Stel zelf een vraag

Meer informatie

• Kijk op RvA.nl van de Nederlandse Raad voor Accreditatie, voor informatie over de keurmerken die de RvA heeft erkend. Zoek wel eerst de certificerende partij op, want via die route vind je het keurmerk.
• ISEAL is een wereldwijde organisatie die eisen stelt aan duurzaamheid. Enkele grote keurmerken zijn bij ISEAL aangesloten.
• De Belgische site Labelinfo geeft informatie over duurzaamheidskeurmerken die ook op Nederlandse producten voorkomen. Deze site is onderdeel van Eos Wetenschap.
• Vind je een logo of keurmerk misleidend? Je kunt een klacht indienen bij de NVWA en via de Reclame Code Commissie.