Energiehulpnetwerk

Veel mensen in Nederland leven in energiearmoede. Met de energiecrisis is dit probleem heel zichtbaar geworden. In 2023 is Milieu Centraal daarom gestart met een programma om mensen van verschillende culturele achtergronden via de vertrouwde kring te helpen om energie te besparen en hun woningen te verduurzamen.

Lees hier meer over op de pagina Energiehulpnetwerk.

Monitor Duurzaam Leven

In 2023 is de gedragskennisbasis binnen de organisatie versterkt. Milieu Centraal beschikt over een gedragsteam dat deze kennisbasis ontwikkelt en ervoor zorgt dat de consumentenexpertise de basis voor onze communicatie vormt: we weten hoe duurzaam de Nederlander zich gedraagt, voor welk duurzaam gedrag die open staat en wat de belangrijkste drijfveren en belemmeringen zijn per gedraging.

Een kernactiviteit die hiertoe heeft bijgedragen is het uitvoeren van de Monitor Duurzaam Leven, die tweejaarlijks wordt uitgebracht. De vragenlijst hiervoor is in 2021 ontwikkeld in samenwerking met PBL, toen de eerste meting is uitgevoerd.

2023 stond in het teken van de tweede meting, waarbij de vragenlijst is verbeterd en de conclusies breed zijn gedeeld in een bijeenkomst met gegadigden van ministeries, gemeenten, bedrijven, partners en overige geïnteresseerden.

De data en inzichten uit de Monitor Duurzaam Leven worden in 2023 en 2024 gebruikt om de communicatie van Milieu Centraal nog effectiever te maken. Zo vormden deze inzichten bijvoorbeeld de basis om keuzes te kunnen maken over het ontwikkelen van een integrale aanpak op het thema circulaire economie.

Op het thema Energie in huis zet Milieu Centraal flink in op een stevige kennisbasis, en heldere en praktische informatie op de websites en online tools. Veel mensen zijn op zoek naar mogelijkheden om energie te besparen en hun huis te verduurzamen, en komen dan bij informatie, tips en adviezen van Milieu Centraal. Zo zijn in 2023 de pagina’s 'energie in huis' van Milieucentraal.nl 6,6 miljoen keer bekeken, en zijn er 1,5 miljoen bezoeken op Verbeterjehuis gekomen. In samenwerking met Milieu Centraal verschenen er in 2023 in kranten, magazines, online media, radio en TV over het thema energie in huis en duurzame energie zo’n 3.400 nieuwsberichten.

Naast deze gidsfunctie zijn er in 2023 op het thema Energie in huis een paar opvallende projecten uitgevoerd:

• een campagne over doe-het-zelf isoleren in samenwerking met de Meilandjes (“als wij het kunnen …”);
• de start van de ontwikkeling voor een netwerkaanpak ‘hulp vanuit vertrouwde kring’ voor huurders in energiearmoede;
• het Duurzaam Droomhuis op de beurs Huis en Energie;
• de Verwarmingstest (is je huis geschikt voor een warmtepomp?);
• 100.000 bezoeken op De Bespaartest door een samenwerking met Budget Thuis;
• content en klankbord voor van de overheidscampagne Zet ook de knop om;
• content voor zo’n 20 energiebedrijven, banken en isolatiebedrijven die de informatie van Milieu Centraal gebruiken in hun eigen communicatie;
• samen het EnergieSamen de training voor energiecoaches vernieuwd.

Bij duurzame mobiliteit is een belangrijk speerpunt het verminderen van het gebruik van de auto. In 2023 is daarom ingezet op het stimuleren van de fiets om naar de sportschool of sportclub te gaan. Deze korte ritten zijn makkelijk met de fiets te maken. Daarnaast is gewerkt aan een vernieuwde versie van de tool waarmee de kosten van een auto en de duurzame alternatieven kunnen worden berekend. In 4 vragen krijgen mensen die een auto overwegen inzicht in de kosten en CO2 uitstoot van de auto. En zij krijgen inzicht in de kosten en CO2 besparing van alternatieven als (elektrische) fiets, openbaar vervoer en (elektrische) deelauto. De informatievoorziening over de elektrische auto is een ander speerpunt, om twijfels weg te nemen over de milieuwinst en de kosten, en om mensen praktisch te helpen bij de aankoop en het gebruik. Denk aan met de elektrische auto op vakantie gaan, thuisladen en slim laden.

Verder is de klimaatimpact van vliegen een belangrijk onderwerp, waarbij Milieu Centraal de mogelijkheden van treinreizen in Europa onder de aandacht heeft gebracht. Zij organiseerde een winactie over stedentrips met de trein. Het dossier over treinreizen is in 2023 geactualiseerd en uitgebreid.

De communicatie over urgentie van de klimaatcrisis koppelt Milieu Centraal aan handelingsperspectieven waar je een forse klimaatklapper mee kan maken, om zo je CO2-voetafdruk te verkleinen. In 2023 is de tool waarmee de CO2-voetafdruk kan worden berekend uitgebreid. Mensen kunnen nu kiezen welke acties zij willen gaan uitvoeren om hun voetafdruk te verkleinen. Zij krijgen dan ook meteen te zien welke impact dat heeft op hun voetafdruk. Daarnaast is er een nieuwe infographic gemaakt waarin te zien is wat je zou moeten aanpassen om je voetafdruk met 60 procent te verkleinen. En er is een factsheet gemaakt voor professionals over de klimaatimpact van huishoudens.

Duurzaam consumeren en circulaire economie omvat een diversiteit aan uiteenlopende thema’s. Circulaire economie, afval en verpakkingen, keurmerken, kleding, emissie van microplastics, klussen & verbouwen, houtrook, biociden en gewasbeschermingsmiddelen, antifouling, en asbest daken zijn allemaal onderwerpen in het Kaderprogramma Duurzaam Consumeren.

Binnen het Kaderprogramma Duurzaam Consumeren zijn de hoofddoelen voor de brede thema’s ‘duurzaam consumeren’ en ‘circulaire economie’ dat:

• meer mensen langer met hun spullen doen, en minder nieuwe spullen kopen. Als mensen kapotte spullen afdanken doen ze dit vaker op de juiste manier zodat de oude spullen gerecycled kunnen worden tot nieuwe grondstoffen.
• mensen meer maatregelen nemen om hun leefomgeving schoon, veilig, gezond en duurzaam te houden en/of in te richten. Ze proberen milieurisico’s waar mogelijk te voorkomen.
• meer mensen weten welke maatregelen ze kunnen nemen om hun tuin klimaatbestendiger te maken, en dat ze deze toepassen.

Alle activiteiten dragen bij aan deze doelen. Een paar opvallende activiteiten waren:

• Nieuwe brondocumenten en notities: Checklist kwaliteit en toepasbaarheid LCA, Overzicht gebruik milieu-impactrekenmethodes, Vervangingsfactor en allocatie milieu-impact tweedehandskleding, Grondstofschaarste, Klimaatadaptatie, Drinkwater.
• Monitor Duurzaam Leven: tweejaarlijks onderzoek waarmee Milieu Centraal meet hoe duurzaam de gemiddelde Nederlander leeft, in hoeverre mensen open staan voor duurzame gedragingen, en wat de milieu-impact is van die gedragingen, en dus het potentieel te behalen milieuwinst.
• Milieu Centraal heeft een opzet uitgewerkt voor een integrale aanpak circulaire economie (vanaf 2024). Op basis van de resultaten van de Monitor Duurzaam Leven hebben we een aantal combinaties van duurzame gedraging x productgroep x doelgroep benoemd om mee aan de slag te gaan vanaf 2024. Zo kunnen we gerichter aandacht geven en meer impact maken. Minder kleding kopen is de eerste interventie waar Milieu Centraal in februari een start heeft gemaakt met deze integrale aanpak.
• Afvalscheidingswijzer – Tool die mensen helpt hun afval beter gescheiden in te leveren. In 2023 ruim 2,3 miljoen paginaweergaven.
• Start gemaakt met technische vernieuwing van de tools Afvalscheidingswijzer en Keurmerkenwijzer. Hierbij verhogen van de gebruiksvriendelijkheid.
• Dierbare Dingen: 11 unieke verhalen waarin mensen met trots vertellen over ‘een ding’ dat ze al lange tijd hebben en koesteren. Milieu Centraal geeft zo aandacht aan circulaire gedragingen door praktische tips toe te voegen.
• Week van de Groene Tuin - Samen met bijna 40 partners stimuleerde Milieu Centraal zoveel mogelijk mensen om tuinen, balkons en straten (verder) te vergroenen en te verduurzamen. De drie belangrijke pijlers waren: biodiversiteit stimuleren, de omgeving klimaatbestendig maken en het voorkomen van plagen en onkruid.
• Week van de Asbestvrije schuur: Succesvolle campagne via publiciteit, radio en online met bereik van bijna 158 miljoen. Dat betekent dat mensen uit de doelgroep Nederlanders 30 – 65 jaar ruim 19 keer met de informatie van de campagne in contact zijn geweest.

Naast de doorlopende subsidies ontvangt Milieu Centraal een incidentele subsidie van het ministerie van LNV voor de thema’s Natuur en Biodiversiteit en Natuurinclusief (ver)bouwen. Samen met de subsidie die Milieu Centraal ontvangt van twee directies binnen IenW en van BZK, op de thema’s Klimaatadaptatie, bestrijdingsmiddelen en Natuurinclusief (ver)bouwen heeft Milieu Centraal een integrale aanpak voor milieuvriendelijk tuinieren en/of (ver)bouwen ontwikkeld en uitgerold. De hierboven genoemde thema’s zijn sterk met elkaar verweven, ze grijpen in elkaar op een manier die aansluit bij de beleving van burgers/consumenten. Tegelijkertijd kan het er ook voor zorgen dat het tegenstellingen blootlegt, bijvoorbeeld in het geval van de Wet Natuurbescherming en het isoleren van de woning.

YouTube is het afgelopen jaar verrijkt met zo’n 40 (nieuwe en geüpdatete) video’s over diverse onderwerpen. Er zijn formats zoals een voxpop, ervaringsverhaal, tip-video, instructievideo en prikkelende vraag. Ook is het social team inmiddels bedreven in het promoten van video’s, bijvoorbeeld als teaser vóór andere video’s. Dat heet ‘Instream’ promotie en is verantwoordelijk voor bijna 94% van het verkeer naar onze video’s, die in totaal 3,3 miljoen weergaves bereikten en 51.000 kijkuren opleverden. Hieronder de lijst van best bekeken videos in 2023:

#1: Hoe duurzaam zijn jouw boodschappen?

#2: Hoe eerlijk is jouw banaan?

#3: Tips voor schone tuintegels