Plastic heeft een nare eigenschap: het vergaat niet. In de natuur of in zee valt het langzaam uit elkaar in steeds kleinere stukjes, maar het blijft plastic. Microplastics zijn een wereldwijd milieuprobleem. Dieren kunnen plastic niet verteren, als ze het opeten kunnen ze er dood van gaan.

Plastic kan op allerlei manieren in zee belanden. Bijvoorbeeld doordat we afval laten slingeren of op straat gooien. Maar ook doordat in producten zoals kleding, autobanden, verf en zelfs douchegel plastic deeltjes zitten. Door wassen, slijtage of afbladderen kunnen deze deeltjes loslaten en met het douche of regenwater naar het riool stromen en van daaruit in zee terecht komen. Dit kunnen we helaas niet helemaal voorkomen en hoeveel elk product bijdraagt aan de plasticsoep in zee weten deskundigen niet. Maar met een aantal tips kun jij jouw bijdrage aan plasticvervuiling wel beperken. 

Makkelijke tips tegen plastic in zee

Waarom is plastic in zee een probleem?

Plastic vergaat niet en is ook niet verteerbaar. Hoe schadelijk plastic precies is voor planten, dieren en mensen, weten we niet. Maar we weten wél dat dieren verstrikt kunnen raken in grotere stukken plastic, bijvoorbeeld stukken visnet en plastic tassen. En dat ze plastic voor voedsel aanzien en opeten, waardoor ze kunnen verhongeren. Er is veel onderzoek gedaan naar de maaginhoud van dode stormvogels. Stormvogels halen al hun voedsel uit zee en eten alles wat ze in en op het water tegenkomen. Hoewel de hoeveelheid plastic de laatste jaren iets afneemt, had in de periode 2015-2019 ruim 90 procent van de Noordse stormvogels op de Noordzee plastic in de maag, gemiddeld 20 stukjes, als je dit naar de mens vertaalt is dat bijna een lunchtrommel vol! Door al dat plastic kunnen de maag of darmen verstopt raken, waardoor de dieren overlijden.

Bij mossels en vissen zijn microplastics in delen van het lichaam teruggevonden. Als mensen of dieren deze mossels en vissen opeten, komt het in hun lichaam terecht. Hoe schadelijk dat is, weten we niet. We weten wel dat microplastics bepaalde lichaamsfuncties van kleine zeedieren kunnen beïnvloeden (ademhaling, beweging, voedselopname) en dat sommige stoffen in plastic giftig kunnen zijn (weekmakers in plastic beïnvloeden bijvoorbeeld de hormonen). Maar wetenschappers denken dat die invloed klein is.

Waar komt het plastic vandaan?

Een klein deel van het plastic zwerfafval dat in zee belandt komt uit Nederland. Er is onderzocht dat in elke kilo zand van de Nederlandse stranden zo’n 250 stukjes plastic zitten. Een deel daarvan komt uit Nederland, een deel kan overal vandaan komen en hier aangespoeld zijn. Hoeveel elk product bijdraagt aan de plasticsoep in zee is niet bekend. Aan het afval van elders kunnen wij niet veel doen. Maar in Nederland kunnen we er wel voor zorgen dat er minder van ons eigen plastic in de Noordzee terechtkomt en dat we onze stranden schoon houden.

SUP-richtlijn

Sinds juli 2021 zijn volgens een nieuwe Europese richtlijn, de SUP-richtlijn, veel wegwerpproducten van (bio-)plastic verboden. Deze richtlijn moet bijdragen aan minder plastic in zee. Sinds juli 2023 zijn de regels verder aangescherpt en moet je betalen voor eten en drinken in plastic wegwerpverpakkingen die je onderweg koopt of laat bezorgen. Om kosten en wegwerpplastic te voorkomen kun je natuurlijk een eigen herbruikbare beker of bak meenemen. 

Meer informatie

• Stichting Noordzee organiseert elk jaar de Beach Cleanup Tour.
• Universiteit Wageningen doet onderzoek naar plastic in zee en de invloed op dieren.