Als je de keuken gaat vernieuwen is het goed om rekening te houden met de trend van aardgasvrij wonen. Als je nu nog een gasfornuis koopt, heb je over een paar jaar misschien spijt. In plaats van een totaal nieuwe keuken is het ook mogelijk om onderdelen te vernieuwen. Dat kan winst opleveren voor het milieu en je portemonnee.

Tips voor een duurzame nieuwe keuken

Inductiekookplaat of gas?

Meer dan de helft van de mensen kiest bij een nieuwe kookplaat voor inductie. Niet per se omdat gas heeft nu eenmaal zijn langste tijd gehad. Een inductiekookplaat ziet er strak uit en is makkelijk schoon te maken. De kookplaat geeft snel warmte, maar wordt zelf niet zo heet. Een inductiekookplaat is de zuinigste keuze als het om elektrisch koken gaat.

Gas- en inductiekookplaten ontlopen elkaar nu nog nauwelijks op CO2-uitstoot. Als de stroom duurzamer wordt, wint de inductiekookplaat het wel van het gas. Lees meer op inductie kookplaat.

Aanpassing meterkast en extra stroomdraad naar keuken

Voor het aansluiten van een inductiekookplaat moet er een extra stroomdraad naar de keuken komen en meestal ook extra groepen in de meterkast. Ook moet jouw aansluiting op het elektriciteitsnet misschien worden verzwaard. Lees meer op inductiekookplaat. Als er aanpassingen in de meterkast nodig zijn, denk dan meteen na over een extra groep en stroomdraad voor zonnepanelen en warmtepomp.

Wil je toch nog een tijdje de gaskookplaat uit je oude keuken gebruiken: leg dan wel meteen een (loze) leiding aan voor de aansluiting van een inductiekookplaat. Dat voorkomt dat je later moet gaan breken in je pas aangelegde nieuwe keuken.

Kosten koken op inductie

Op inductiekookplaat lees je alles over de kosten van de kookplaat en het aanpassen van je meterkast. Je hebt misschien ook nieuwe pannen nodig: ook daarover vind je meer informatie.

Warm water: kranen en korte leidingen

Bijna alle nieuwe keukenkranen zijn standaard voorzien van ‘volumebegrenzers’ voor besparing van (warm) water. Dat maakt een duurzame keuze makkelijk.
Bij het ontwerpen van een nieuwe keuken zullen de close-in boiler en combi-kokendwaterkraan als optie langs komen. Ze werken op elektriciteit, en passen in die zin bij aardgasvrij wonen. Maar ze zijn niet energiezuinig en leiden met de huidige grijs-groene stroom in Nederland tot meer uitstoot van CO2 dan warm water uit een hr-ketel, in combinatie met kokend water uit de waterkoker of fluitketel. Lees meer over water koken.

Bij een goed geïsoleerde combi-kokendwaterkraan is het verschil met een hr-ketel klein. Je zou kunnen kiezen voor een goed geïsoleerde combi-kokendwaterkraan, wetende dat de komende jaren de stroom in Nederland duurzamer wordt. Zo zet je toch een stap richting aardgasvrij wonen. Een andere keuze is een zonneboiler voor warm water (in de winter elektrisch naverwarmd, of door je hr-ketel op gas), en een waterkoker voor snel kokend water.

Zoek bij maken van de nieuwe keuken naar de kortste route van keukenkraan naar toestel voor het warmwater. Een korte leiding beperkt het energieverlies, én de wachttijd.

Verwarming in de keuken

Of je bij een nieuwe keuken ook meteen een nieuw verwarmingstoestel nodig hebt, is de vraag. Maar je kunt wel al rekening houden met de komst van verwarming met lagere temperaturen dan de hr-ketel op gas nu levert. Overweeg het aanleggen van vloer- of wandverwarming, of van een lagetemperatuurradiator. Lees meer op lage temperatuur verwarming.

Ben je wel toe aan een nieuw verwarmingstoestel: oriënteer je op warmtepompen, al dan niet in combinatie met een zonneboiler.

Afzuigkap en ventilatie

Ventileren in de keuken is belangrijk om vocht, verbrandingsgassen en kookluchtjes snel het huis uit te krijgen. Een afzuigkap boven de kookplaat is hiervoor de beste oplossing. Kies als het kan voor een afzuigkap die de lucht naar buiten blaast. Die zijn veel effectiever dan recirculatiekappen in het schoon houden van de lucht. Bovendien wordt dan ook het vocht afgevoerd.

In een appartement met een mechanisch afzuigsysteem heb je meestal een motorloze afzuigkap nodig. Vaak worden afvoerkanalen met andere woningen in een appartementengebouw gedeeld. Een afzuigkap met motor kan zo’n systeem ontregelen, waardoor buren met elkaars luchtjes te maken krijgen. Overleg in geval van twijfel eerst met een deskundige.

Om verspreiding van vocht in de woning te voorkomen heeft een aparte keuken met goede ventilatievoorzieningen de voorkeur boven een open keuken. Een raam in de keuken dat open kan, is handig om ook zonder afzuigkap aan te kunnen luchten.

Zuinige koelkast en vaatwasser

Bij een nieuwe keuken hoort vaak ook een nieuwe koelkast en vaatwasser. Kies voor apparaten met een zo goed mogelijk energielabel: donkergroen is het beste.

Verkopers doen vaak een voorstel voor nieuwe apparaten. Het is goed om uitdrukkelijk naar de energielabels te vragen. Je mag altijd voor een ander model of merk kiezen dan de verkoper voorstelt. 

Verlichting

Door in je plan voor de nieuwe keuken de juiste lampen op de juiste plekken te kiezen, kun je met minder lampen en dus minder energie beter licht in huis halen. Uiteraard zijn ledlampen de energiezuinigste keuze, ook in de keuken.

Zorg dat de algemene verlichting en werkverlichting boven het aanrecht afzonderlijk aan kunnen, zodat niet altijd alles aan hoeft te staan.

Keuken vervangen of opknappen?

Wanneer een keuken nog goed is, maar niet meer modern, kun je overwegen om delen van de keuken te renoveren. Dit is veel goedkoper dan het laten plaatsen van een compleet nieuwe keuken. Bovendien scheelt het veel bouwafval en kost het minder nieuw materiaal - en dat is beter voor het milieu.
Je kunt denken aan het vervangen van alleen kranen, kastdeuren of handgrepen. Ook kun je met het beplakken of beschilderen van (enkele) tegels en nieuwe accessoires een mooi resultaat behalen.

Een oude koelkast kun je vanuit milieuoogpunt beter vervangen door een nieuwe, energiezuinige met een (donker)groen label.

Materialen kiezen en recyclen

Maak in een nieuwe keuken, waar mogelijk, gebruik van standaardmaten. Dan kun je geprefabriceerde producten gebruiken. Dit leidt tot minder afval tijdens de productie. Bovendien zijn ze vaak goedkoper.

Kies een ontwerp dat tijdloos is. Zo raak je minder snel uitgekeken op je nieuwe keuken. Vraag je leverancier om kleur- en materiaalstalen en bekijk die in de ruimte waarin je nieuwe keuken komt. Door bijvoorbeeld lichtinval kunnen kleuren en materialen bij jou thuis anders zijn dan in de winkel.

Aanrechtbladen moeten tegen een stootje kunnen. Daarom zijn slijtvastheid, vocht- en krasbestendigheid en onderhoud belangrijke zaken om bij de aankoop rekening mee te houden. Harde materialen zijn beter bestand tegen krassen dan zachte materialen. Diepe krassen maken het blad minder hygiënisch.

De keuken is een ruimte waar vocht in de vorm van water en waterdamp vrijkomt. Voor de afwerking van wand en vloer kunt je daarom het beste een vochtbestendig materiaal kiezen, zoals tegels of schrobvaste verf.

Tweedehands en biobased

Nieuwe materialen hebben meer milieu-impact dan tweedehands. Het is dus de moeite waard om voor (delen van) je nieuwe keuken te zoeken naar tweedehands mogelijkheden. Overweeg bij het toepassen van nieuwe materialen ook gerecyclede of biobased varianten en let op milieukeurmerken met behulp van de Keurmerkenwijzer.

Recyclen en hergebruiken

Gun gebruikte bouwmaterialen een tweede leven. Door zorgvuldig te slopen kun je materialen, keukenonderdelen, apparaten en sanitair aanbieden voor hergebruik. Ook bij het plaatsen van je nieuwe keuken(onderdelen) kun je hier rekening mee houden, door bijvoorbeeld te schroeven in plaats van te lijmen. Lever je koelkast wel in bij de milieustraat: oude koelkasten vreten stroom.

Ga zorgvuldig om met afval. Bouw- en sloopafval bestaat vaak uit diverse afvalstoffen: hout, kunststof, steen, keramiek (dakpannen, bakstenen), beton, zand, metaal en chemisch afval. Probeer deze stoffen zoveel mogelijk gescheiden te houden, en breng ze naar de gemeentelijke milieustraat.

Zorg goed voor je keuken

Ook in je keuken geldt: door goed onderhoud gaat hij langer mee. Kies schoonmaakmiddelen die passen bij de gebruikte materialen. Controleer regelmatig op kleine schade en repareer die direct om erger te voorkomen.