Wortel- en zaadonkruid

Je hebt twee soorten onkruid: wortelonkruid en zaadonkruid. Wortelonkruid verspreidt zich via wortels in de grond, zaadonkruid via zaadjes die overwaaien. Zevenblad is bijvoorbeeld een wortelonkruid, melkdistels verspreiden zich met de zaadjes in de wind.

Tips tegen ongewenste planten

Onkruid voorkomen

Bedek je bodem

Het beste wapen tegen ongewenste planten: zorg dat ze geen ruimte hebben om te groeien! Voorkom stukken kale grond in je tuin. Het liefst bedek je de bodem met planten. Bodembedekkers zijn dichtgroeiende plantjes, die zorgen dat onkruid geen kans krijgt. Daarnaast nemen bodembedekkers regenwater op en voorkomen ze in droge periodes dat de grond uitdroogt.

Voor zonnige plekken kun je onder andere kiezen voor siergrassen en geranium-soorten zoals beemdooievaarsbek. Ook muizenoor en bosaardbei doen het goed op een zonnige plek. Bodembedekkers die graag in de halfschaduw staan zijn kruipend zenegroen en gevlekt longkruid. Gevlekt longkruid kun je ook op een schaduwrijke plek zetten. In de schaduw én zon groeit bijvoorbeeld klimop (Hedera) heel goed.

In een nieuwe tuin kun je, zolang de bodem nog niet met planten bedekt is, kiezen voor bedekking met boomschors. Andere opties voor bodembedekkers zijn houtsnippers of cacaodoppen. Let op als je een hond hebt: honden kunnen ziek worden van cacaodoppen.

Voorkom oprukkend onkruid met een hindernis

Als ongewenste planten vanuit de buurtuinen oprukken, kun je letterlijk een muur plaatsen tussen het ongewenste groen en jouw tuin: sla een (gerecycled) kunststof border zo’n 30 cm diep in de grond, langs de rand van de tuin. Dit werkt alleen tegen wortelonkruid, want zaadonkruid waait er gewoon overheen.

Mooi onkruid? Lekker laten staan

Niet elk onkruid is per se een probleem. Vind je het mooi? Dan kun je het natuurlijk gewoon laten staan.

Onkruid verwijderen

Schoffelen tegen zaadonkruid

Het meeste zaadonkruid kun je makkelijk met je hand uit de grond trekken, omdat het niet diep wortelt. Je kunt ook schoffelen: doe dat bij droog weer. Verwijder zaadonkruid net na de bloei, vóórdat de zaden ontstaan, zodat de zaden zich niet door je tuin kunnen verspreiden. Gooi onkruid met zaden niet op de composthoop, want dan komt het zaad via de compost uiteindelijk weer in je tuin terecht.

Heb je (een deel van) je tuin vrijgemaakt om te gaan zaaien? Of je nou gaat voor een moes- of siertuin: wacht 2 à 3 weken na het klaarmaken van de grond tot je begint met zaaien. In die tijd kan eenjarig onkruid ontkiemen. Je kunt het dan makkelijker herkennen en verwijderen.

Wortelsteken tegen onkruid met wortels

Meerjarig wortelonkruid raak je minder makkelijk kwijt. Het verspreidt zich onder de grond met een een wijdvertakt wortelstelsel (zevenblad, heermoes). Verwijder daarom zo veel als mogelijk de wortel met een plantschepje of onkruidsteker. Gooi de wortels niet op je composthoop, want dan breng je het onkruid later zelf weer terug in je tuin. Je kunt ook enkele seconden met een onkruidbrander schroeien, maar hierdoor sterft alleen het bovengrondse deel van de plant, na enkele dagen.

Onkruiden met diepe wortelpennen zetten zich met deze pennen schrap in de tuin (paardenbloem, ridderzuring). Ook deze kun je het beste uitsteken. Overigens hebben ze ook een nuttige functie: ze brengen voedingstoffen van dieper in de bodem naar boven. Je kunt ze dus ook prima laten staan!

Let op: verwijder invasieve exoten altijd

Naast ‘gewoon’ onkruid kun je ook te maken hebben met een invasieve exoot, zoals de Japanse duizendknoop. Dit zijn planten die vanuit een ander gebied hierheen zijn gekomen en inheemse planten verdringen. Deze invasieve exoten kunnen dus een ware plaag veroorzaken. Daarom moet je deze planten wel altijd verwijderen (en niet op de composthoop of bij het gft-afval te doen), ook al vind je ze mooi. Bekijk de lijst met invasieve exoten.

Tegen onkruid zijn chemische bestrijdingsmiddelen te koop. Koop alleen middelen met een toelating van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) en koop nooit iets waar de ingrediënten niet op staan. Een toegelaten middel herken je op de verpakking aan een nummer dat begint met 'NL', 'EU' of eindigt op een 'N'. Lees meer over toegelaten middelen. Welk middel je mag gebruiken tegen een plaag kun je ook vinden op de toelatingslijst van het Ctgb.

Volg altijd de gebruiksaanwijzing

Dat een middel is toegelaten betekent nog niet dat het milieuvriendelijk is. Sommige stoffen zijn bij verkeerd gebruik schadelijk voor het grondwater, de bodem of voor dieren. Volg daarom altijd nauwkeurig de gebruiksaanwijzing van een bestrijdingsmiddel. Zo houd je de risico's voor je gezondheid en het milieu zo laag mogelijk.

Negeer vage claims

Soms zie je termen als 'plantaardig', ‘natuurlijk’ of ‘milieuvriendelijk’ op het etiket staan. Dit soort vage kreten zeggen weinig bij een bestrijdingsmiddel: gif is gif. Dat geldt ook voor 100% natuurlijke middelen. Laat je dus niet misleiden door dit soort claims, maar check altijd de kleine lettertjes op het etiket.

Klein chemisch afval

Laat na gebruik de verpakking heel en lever restanten in als klein chemisch afval.

Meer informatie

Je vindt nog veel meer informatie over tuinieren zonder chemische bestrijdingsmiddelen op het breed gedragen informatieplatform OnkruidVergaat.nl en op Delevendetuin.nl. Of kijk op Avvn.nl.