Vogels spelen een nuttige rol in de tuin. Zo zijn verschillende vogelsoorten (zoals lijsters) bijvoorbeeld dol op slakken. Insectenetende vogels zorgen dat insecten minder snel een plaag vormen. Zo is de koolmees een uitstekende bestrijder van de eikenprocessierups. Of je nu een kleine stadstuin, grote tuin of alleen een balkon met planten in potten hebt: door rekening te houden met de beplanting, het onderhoud en de inrichting van je tuin (of balkon), kun je vogels een handje helpen.

Tips voor een vogelvriendelijke tuin

Bied voldoende beschutting

Vogels houden van dichte begroeiing waar ze veilig en uit het zicht kunnen schuilen. Ook maken insecten en andere kleine dieren die vogels graag eten, gebruik van schuilplaatsen. In een kale, strakke en bestrate of betegelde tuin hebben vogels dus weinig te zoeken. Maak daarom minimaal 60% van je tuin groen.

Aantrekkelijke schuilplekken voor vogels

Als je voldoende schuilplekken wil creëren voor vogels, zorg dan voor voldoende beplanting en wissel zoveel mogelijk af. Een combinatie van gras, struiken en hagen (hoge en lage), bodembedekkende inheemse planten, jonge en oude beplanting, en planten bloeiend in verschillende jaargetijden zorgt het hele jaar door voor voldoende schuilplekken.

Heggen, bomen en struiken

Bomen en struiken met een dichte takkenstructuur zijn aantrekkelijke schuilplaatsen voor vogels. Ook een haag vinden ze vaak een fijne, veilige plek. Voor hagen zijn vogelvriendelijke keuzes bijvoorbeeld haagbeuk, hondsroos, liguster, meidoorn, taxus, veldesdoorn en vuurdoorn. Voor klimplanten kan je bijvoorbeeld kiezen voor blauweregen, hop, klimop, vuurdoorn, wilde bosrank, wilde kamerfoelie en winterjasmijn. Ook struiken met doornen en stekels zijn fijne schuilplaatsen. Bomen zorgen voor rust- en nestplekken op hoogte. Als er voldoende dichte begroeiing is, kunnen vogels daar veilig uit het zicht zitten.

Koop je nieuwe planten, bomen, bloemen of struiken? Kies dan bij voorkeur voor inheemse soorten. Dat zijn soorten die hier van nature in een gebied voorkomen. Daarmee ondersteun je de inheemse biodiversiteit en zorg je dat er voldoende voedsel is voor vogels. Kies niet alleen voor mooie planten. Lang niet alle beplanting is aantrekkelijk voor vogels. Op de website van de Vogelbescherming vind je lijsten van beplanting (bomen, heesters, hagen, klimplanten, één- en tweejarige planten en vaste planten) die vogelvriendelijk zijn.

Ga je snoeien? Doe dit dan het liefst buiten het broedseizoen: het broedseizoen is van 15 maart tot 15 juli. Snoei niet alle struiken tegelijk. Zo zijn er altijd schuilplaatsen in je tuin. Laat stengels en bladeren liggen. Insecten kunnen zich hieronder verschuilen of vogels kunnen het gebruiken als nestmateriaal.

Nestkastjes

Als je nestkastjes ophangt, bied je vogels niet alleen een mooie plek om te broeden, maar ook om te slapen en schuilen voor slecht weer of roofdieren zoals katten. Hieronder lees je waar je op kunt letten als je een nestkastje ophangt.

Zorg voor voldoende voedsel

Vogels eten vooral vruchten van bomen en struiken, en bodemdieren zoals regenwormen, slakken en spinachtigen. Met de tips hieronder zorg je het hele jaar door voor voldoende voedsel voor vogels. Ook hier geldt: zorg vooral voor variatie in je beplanting. Je kunt ook variatie aanbrengen in je tuin met andere elementen zoals: een vijver, stapelmuurtje, pergola, composthoop of een takkenril.

Creëer nestplekken

Vogels hebben vaak voorkeur voor bepaalde (inheemse) bomen of struiken. Hiermee kun je specifieke vogels naar je tuin lokken. Vogels nestelen graag in natuurlijke heggen zoals veldesdoorn, liguster en beuk. Maar ook in groenblijvende heggen als taxus en hulst. Stekelige struiksoorten die populair zijn bij vogels zijn meidoorn en vuurdoorn. Klimop die tegen een muur groeit, leent zich ook goed voor vogelnesten.

Zorg voor struiken en bomen met verschillende hoogtes. Zo bied je nestplekken voor verschillende vogelsoorten die houden van verschillende nesthoogtes. Zorg voor geleidelijke overgangen van hogere naar lagere beplanting. Ga je snoeien? Controleer dan eerst of er nog nesten in de struik of boom zitten.

Nestkastjes

Met nestkastjes help je vogels aan een goede plek om te broeden. Doe dit al ver voorafgaand aan het broedseizoen (najaar of winter). Vogels gaan al ruim voor de broedtijd op zoek naar mooie nestplekjes. Vogels kunnen dan alvast wennen aan hun nieuwe plek. Bovendien bied je hen een mooie slaapplek. Voor beschermde soorten zoals de huismus, gierzwaluw en spreeuw kun je op maat gemaakte nestkasten, kunstnesten of neststenen vinden. Als je een nestkastje ophangt in de tuin, moet je met een aantal dingen rekening houden. Want: een nestkast op een ongeschikte plek krijgt geen bewoners.

• Zorg dat de vogel waar je een nestkast voor maakt of koopt in het kastje past. De maat van de invliegopening én de hoogte van de nestkast verschillen namelijk per vogelsoort.
• Gebruik geen hout dat is behandeld met chemicaliën en schilder de nestkast niet.
• Een nestkast dat al eerder is gebruikt, hoef je niet schoon te maken.
• Zorg dat katten niet bij de nestkast kunnen komen. Hang de kast daarom op een hoge plek en zorg dat deze stevig vasthangt.
• Sommige vogels broeden in kolonies zoals de huismus, spreeuw en de zwaluw. Hang voor deze vogels meerdere nestkastjes op.

De Vogelbescherming geeft ook tips voor het ophangen van een nestkast.

Vragen over nestkasten aan je huis

Nestmateriaal

Je kan vogels ook helpen met het ophangen van nestmateriaal zoals bundeltjes stro, hooi of wol. Ook modder, lange dennennaalden, snoeiafval, takjes en bladeren, korte stukjes katoen of linnen (in plukken, of korte draadjes of kleine lapjes), donsveertjes en huisdierharen (m.u.v. honden- en kattenharen die met anti-vlooienmiddel zijn behandeld) gebruiken vogels graag. Verwijder uitgebloeide bloemen niet meteen uit je tuin. Vogels gebruiken het pluis soms voor nestmateriaal.

Zorg voor voldoende water

Vogels hebben naast voldoende voedsel ook water nodig om te drinken en te badderen. Een vijver met een ondiep deel waar vogels kunnen staan is ideaal. Waterplanten in vijvers trekken ook nog extra insecten aan die vogels kunnen eten. Heb je geen vijver? Dan kun je met een waterschaal vogels ook een plek geven om te drinken en badderen.