Als je kiest voor droogtebestendige planten, kies je voor planten die zich goed hebben aangepast aan droge omstandigheden. Daarnaast geldt: hoe gezonder je bodem en hoe meer je planten op de juiste plek staan, hoe beter je tuin bestand is tegen droogte. Heb je je bodem verbeterd, staan je planten op een goede plek, maar zijn ze nog steeds dorstig? Dan kan je door slim watergebruik alsnog veel water besparen.

Tips om water te besparen in de tuin

Maak je tuin droogtebestendig

Je maakt je tuin beter bestand tegen droogte door te kiezen voor droogtebestendige planten en deze op de juiste plek te zetten in je tuin. Daarnaast is het belangrijk om te zorgen voor een gezonde bodem: door je bodem te verbeteren kan grond beter water vasthouden. Hieronder lees je meer over deze tips.

Kies voor droogtebestendige planten

Water is voor alle planten een eerste levensbehoefte. Door te kiezen voor planten die niet veel water nodig hebben, maak je jouw tuin beter bestand tegen droogte. Je kan op zoek gaan naar droogtebestendige varianten van gangbare Nederlandse planten. Hiervan zijn er steeds meer te koop. Diepwortelende gewassen, zoals rozen, zijn ook droogtebestendig. Het is wel belangrijk dat zij veel water krijgen vlak na het planten. Op die manier kunnen ze goed wortelen in de grond. Plant ze daarom liever tijdens een natte periode zodat ze een goede start krijgen. Hebben je rozen eenmaal een goede start gehad? Dan hebben ze daarna relatief weinig water nodig.

Zet de juiste planten op de juiste plek

Plant schaduwplanten op een schaduwrijke plek en planten die juist meer zonlicht nodig hebben op een zonnige plek. Hoe beter de plant op z’n plek staat, hoe sterker deze is. Sommige planten in je tuin hebben misschien meer water nodig. Vaak herken je deze planten aan hun grote, dunne bladeren. Plant deze alleen op plekken die lang vochtig blijven, zodat je ze niet te veel extra water hoeft te geven.

Onder grote bomen en coniferen wordt het ’s zomers kurkdroog. Wil je hier toch planten zetten, kies dan voor heesters en groenblijvende bodembedekkers. Deze hoeven in de zomer geen groeispurt te maken en hebben de tijd om een uitgebreid wortelstelsel te ontwikkelen. Zo kunnen zij ook in droge tijden voldoende vocht vinden.

Het is voor veel planten normaal om in de felle zon hun bladeren te laten hangen. Ze moeten er dan ‘s avonds wel weer fris bijstaan. Doen ze dat niet, dan krijgen ze waarschijnlijk niet genoeg vocht.

Verbeter de bodem

Niet alle grond houdt water goed vast. Zandgrond houdt het minste water vast, kleigrond het meeste. Aan de andere kant is water in kleigrond sterker gebonden aan de bodem. Daarom moeten planten er meer hun best voor doen om het op te nemen.

Als je je bodem verbetert, sla je twee vliegen in een klap als het gaat om water besparen: goede tuingrond houdt beter water vast én planten krijgen in een gezonde bodem de kans een goed wortelstelsel te ontwikkelen. Daardoor zijn ze in droge tijden beter in staat om zelf water te vinden. Op zandgrond kan het mengen met aarde van organische stof (zoals compost) helpen om water beter beschikbaar te maken voor planten. Ook houdt de grond daardoor beter water vast. Bij kleigrond helpt dit juist om de grond luchtiger te maken, waardoor plantenwortels beter bij het water kunnen. Dit doe je door bij het aanplanten van nieuwe planten de uitgegraven aarde met bodemverbeteraar te mengen voordat je de aarde terugschept.

Bedek je bodem

Onbedekte aarde droogt sneller uit. Daarom helpt het bedekken van de grond bij het vasthouden van vocht in de bodem. Bodembedekkers zoals boomschors, houtsnippers of cacaodoppen gaan verdamping tegen en houden de grond koeler. Mulching met bijvoorbeeld gemaaid gras werkt ook goed. Let op: cacaodoppen zijn giftig voor honden.

Je kan ook bodembedekkende planten aanplanten. Bodembedekkende planten houden de grond koeler door verdamping via de bladeren, maar hierdoor verdwijnt er ook water uit de bodem. Vooral onder grote bomen, die veel vocht aan de bodem onttrekken, kunnen bodembedekkers goed overleven. Bodembedekkende planten werken ook goed tegen onkruid.

Probeer hoe dan ook altijd bedekking of schaduw te creëren. Door op die manier ‘kale’ plekken te voorkomen, ga je altijd verdamping van water uit de grond tegen.

Gebruik water op een slimme manier

Heb je droogtebestendige planten, staan deze op de juiste plek en heb je je bodem verbeterd? Dan hebben je planten tijdens droge periodes soms toch nog extra water nodig. Vaak is de vraag naar drinkwater tijdens droge periodes groot. Gebruik bij voorkeur regenwater als je je planten water geeft. Zo bespaar je drinkwater. Regenwater kan je op verschillende manieren opvangen in je tuin, waardoor je een buffer hebt voor droge periodes. Bij sommige gemeenten krijg je hier subsidie voor. Check via de Groenesubsidiewijzer of dit ook mogelijk is in jouw gemeente.

Dak of terras afkoppelen

Als je je dak of terras afkoppelt van het riool zorgt dat ervoor dat regenwater niet wegloopt naar het riool. Het water wordt in je tuin opgevangen, bijvoorbeeld door middel van een wadi of infiltratiekratten. Hierdoor blijft het water langere tijd in de grond voor planten. Gebruik je een regenton of ondergrondse opslag? Dan kan je het opgeslagen water in je tuin gebruiken tijdens droge periodes.

Het afkoppelen van je regenpijp heeft nog een voordeel: het helpt ook bij het voorkomen van wateroverlast. Door klimaatverandering krijgen we steeds vaker te maken met meer neerslag en hoosbuien. Het riool kan al dit water niet altijd aan. Door je regenpijp af te koppelen, zorg je dat het riool minder snel overloopt.

Regenton

Je kan je regenpijp ook aansluiten op een regenton zodat het regenwater eerst deze vult en daarna pas de tuin inloopt. Een regenton vind je in alle soorten, maten en prijzen in tuincentra of webshops. Via een kraantje kan je dit gratis hemelwater op elk gewenst moment aftappen en in je tuin gebruiken. Een regenton kan jaarlijks honderden liters water besparen. In Nederland haalt één op de zes tuinbezitters zijn tuinwater al uit de regenton.

Tips voor je regenton

• Controleer of je in je gemeente subsidie kan krijgen voor de aanschaf van een regenton. Check het via De Groene Subsidiewijzer.
• Zet de ton op een verhoging. Je kan het kraantje dan laag plaatsen, terwijl er toch een emmer of gieter onder past. Voordeel van een laag kraantje is dat je al het water kan aftappen en in de winter de ton goed leeg kan maken.
• Gebruik een goed sluitend deksel op de ton, zodat de watermassa geen muggenbroedplaats wordt. Zo'n deksel wordt, net als een kraantje, meestal meegeleverd bij de regenton.
• Bladeren houd je uit de ton met een speciale zeef.
• Let er bij het aansluiten op een regenpijp op dat er voldoende overloop is voor extreme buien.
• Check bij oudere regenpijpen of deze geen asbest Je mag er dan niet in zagen.
• Wist je dat regentonwater ook heel goed is voor kamerplanten? Het bevat namelijk minder kalk en zouten dan kraanwater.

Een eigen waterput

Je kan ook een eigen waterput in je tuin slaan. Per waterschap, provincie en plaats gelden er weer andere regels voor het onttrekken van water uit de grond. Over het algemeen heb je geen vergunning nodig als je een kleine put slaat (minder dan 10 m3 watergebruik per uur) waarbij je het water alleen gebruikt voor het water geven aan je planten. Gebruik je het water alleen voor je planten, dan is een diepte van 6 meter al voldoende. Je planten kunnen een bruin laagje krijgen als het water uit de put veel ijzer bevat. Je kan dan het beste water geven aan je planten via de grond. Met een waterput gebruik je minder drinkwater tijdens droge periodes. Aan de andere kant gaat dit wel ten koste van de voorraad grondwater in jouw buurt. Hierdoor blijft er minder grondwater over voor de natuur.

Geef je planten slim water

Hebben je planten extra water nodig? Geef ze dan bij voorkeur water als de zon (nog) onder is. Geef je water bij felle zon, dan verdampt een groot deel van het water voor het de wortels kan bereiken. Bovendien verschroeien planten omdat waterdruppels als vergrootglazen werken in de volle zon. Ook kunnen planten ‘schrikken' als het temperatuurverschil tussen het water en de warme bodem te groot is. Dit remt de groei en maakt de plant kwetsbaar voor ziekten en plagen.

Voor planten die gevoelig zijn voor de schimmel meeldauw is 's ochtends vroeg water geven het beste. Als je 's avonds water geeft, blijven de planten de hele nacht nat. Hierdoor zijn ze gevoeliger voor schimmels. ’s Avonds water geven heeft als voordeel dat het water lang de tijd krijgt om in de bodem te dringen. Check voordat je de planten in je tuin water gaat geven altijd even het weerbericht of buienradar. Zo voorkom je onnodig watergebruik.

Geef één keer per week water

Geef je planten tijdens droge periodes liever één keer per week veel water in plaats van elke dag een beetje. Planten ontwikkelen zo een beter wortelstelsel, omdat ze gedwongen worden om met hun wortels dieper in de grond water te zoeken. Geef je ze regelmatig maar een beetje water, dan worden ze ‘lui’, met een oppervlakkig wortelstelsel.

Hoeveel water heeft je groen nodig?

Zuinig omgaan met water is goed, maar je planten (en vooral het gazon) hebben één keer in de week flink veel water nodig. In droge periodes is het voor planten beter om soms flink onder water te staan dan iedere dag een beetje: hun wortels groeien dan dieper in de grond om water te vinden.

Planten hebben ongeveer 20 liter per vierkante meter nodig per week. Dat zijn twee gieters (van 10 liter) of ongeveer drie minuten op die plek sproeien met de tuinslang. Een gazon heeft 10-15 mm water nodig wanneer je het sproeit. Met een regenmeter kan je gemakkelijk in de gaten houden wanneer je de sproeier uit kan zetten.