Tips tegen muizenoverlast

Zijn er muizen in huis?

Soms kun je horen dat er muizen in huis zijn. Maar je kunt het ook zien aan muizenkeutels en aangevreten voedselverpakkingen. De keutels van een halve centimeter herken je aan de langwerpige, spitse vorm en de donkere kleur. Een paar muizen kunnen makkelijk een plaag worden, doordat ze zich zo snel voortplanten.

Muizen zorgen voor overlast

Muizen knagen door verpakkingen heen, kunnen met uitwerpselen en urine je eten vervuilen en ziektekiemen verspreiden. Draag daarom altijd handschoenen als je muizen of hun uitwerpselen aanraakt, of was je handen heel goed. Muizen kunnen namelijk via hun uitwerpselen infecties overbrengen op de mens. Als je muizen(sporen) aantreft, is het dan ook zaak ze snel weer het huis uit te jagen.

Kom je er niet uit met de bovenstaande foto's? Bekijk dan de soortenzoeker van Naturalis. Ook kun je het KAD inschakelen om te bepalen met welke soort je te maken hebt Zij geven ook tips over hoe om te gaan met de muizen. De kosten hiervoor zijn rond de 80 euro. Woon je in een gemeente met een uitgebreide serviceovereenkomst met KAD, dan is determinatie in sommige gevallen zelfs gratis. Check of jouw gemeente een overeenkomst met KAD heeft.

Een gaatje van een halve centimeter breed is al groot genoeg voor een muis om binnen te komen. Via openingen in de gevel, kelder of opstaande deuren komen de dieren je huis in. Laat ramen en deuren niet permanent open staan, en zorg dat ze goed kunnen sluiten.

Verschillende middelen mogelijk

Om gaten te dichten kun je verschillende middelen gebruiken. Zo is er een speciale weringspasta om gaten tot 2 cm te dichten, geschikt ter preventie van een plaag. Snelcement, steenmortel of RVS profielen en roosters kunnen ook goed gebruikt worden. Staalwol werkt goed maar gebruik het niet rondom bekabeling. Als er bij het knagen aan de kabels kortsluiting ontstaat kan de staalwol in brand vliegen. Purschuim is in alle gevallen af te raden. Lees meer over naden en kieren dichten.

Ventilatiegaten in de gevel

Via ventilatiegaten in de gevel kan een muis ook binnenkomen. Ventilatie is belangrijk voor je huis en gezondheid. Zorg dat er voldoende lucht door de ventilatieopeningen kan stromen als je ze muisdicht maakt. Maak deze gaten dus niet dicht met weringspasta, snelcement of steenmortel. Vernieuw kapotte ventilatieroosters en plaats fijn roestvrijstaal gaas voor ventilatieopeningen. Zo kunnen er geen muizen door, maar blijft de ventilerende werking te behouden.

Let op beschermde dieren

Heb je een spouwmuur? Pas dan op met gaten dichten boven de 2 meter hoogte van meer dan 7 mm breed. In de spouwmuur verblijven soms beschermde soorten zoals vleermuizen of vogels. Je mag deze dieren niet verstoren en doden volgens de Omgevingswet onderdeel natuurbescherming. Als een gat of kier boven de 2 meter hoogte zit en breder is dan 7 mm moet je eerst laten controleren of er geen beschermde dieren kunnen zitten. Dat doe je met een ecologische quickscan door een specialist.

Berg voedsel goed op

Muizen komen af op voedsel. Je huis wordt een stuk minder aantrekkelijk als je etensresten goed opruimt, voorraden opbergt in afgesloten bussen en potten van glas, metaal of hard plastic.

Zuig of veeg de vloer regelmatig, zodat muizen ook daar geen kruimels vinden. Zorg ook voor een goed sluitende prullenbak, zodat muizen niet bij etensresten op afval kunnen.

Vergeet vogelvoer niet

Berg ook vogelvoer goed op. De zaden en pitten zijn ook voor knaagdieren lekkere hapjes. Heb je een voedertafel in de tuin? Voer dan niet te veel, leg het voer op hoge plekken en haal het voer weg als de vogels het niet opeten. Zo voorkom je dat het muizen aantrekt.

Een kat in huis: probeer een leenkat

Een kat die actief op muizenjacht gaat, houdt het aantal muizen beperkt. Katten jagen van nature op muizen en alleen de geur van een kat kan er al voor zorgen dat je huis een muizenplaag bespaard blijft. Een kat geeft geen garantie op een muizenvrij huis en er bestaat ook kattenoverlast. Je kunt ook eerst een tijdje de kat van buren, vrienden of familie lenen. Doe dit tot de geur van de kat overal in huis is, ongeveer een maand.

Verschillende soorten muizenvallen

Als muizen echt een plaag worden, neem dan contact op met je gemeente - in grotere gemeenten bestaat vaak een aparte dienst Plaagdierbeheersing - of plaagdierbestrijdingsbedrijf. Als het om een paar muizen gaat, kun je kiezen voor dodelijke muizenvallen. Vallen die muizen levend vangen zijn alleen een goede keuze als je ze regelmatig controleert en voorkomt dat het dier lijdt aan verhongering of uitdroging. Plaats deze vallen alleen binnenshuis of in de schuur om te voorkomen dat je andere dieren slachtoffer maakt. Bij ouderwetse houten klemmen komen muizen nogal eens vast met een pootje of staart waardoor ze langzaam en met veel stress dood gaan.

Welke val je ook gebruikt, zorg ervoor dat er niets eetbaars is te vinden voor de muizen, behalve in de vallen. Als lokaas vinden ze pindakaas, chocoladehazelnootpasta of havermout lekker. Smeerbaar lokaas zorgt ervoor dat de muis het lokaas niet snel kan pakken voordat de val werkt.

Huismiddeltjes

Er zijn geuren waar muizen niet van houden. Bijvoorbeeld pepermunt, kamille, lavendel, kruidnagel en chilipeper. Als deze geuren effect hebben, dan is dat alleen in geconcentreerde vorm, zoals etherische olie. Dit soort oliën hebben in Nederland geen toelating als bestrijdingsmiddel.

Bovendien zullen deze geuren muizen afschrikken, maar zijn ze geen garantie voor een muisvrij huis.

Schakel bij een muizenplaag een KPMB gecertificeerde knaagdierbeheerser in. Professionals moeten de stappen van het plaagdierbeheerssysteem volgen: 1) preventie, 2) professionele niet-chemische maatregelen (zoals klapvallen) en – als niets anders helpt – 3) de toegestane chemische bestrijdingsmiddelen.

Zelf met gif aan de slag is geen goed idee

Sinds 2023 gelden zeer strenge regels omdat gif tegen muizen grote impact heeft op de natuur. Het gevaar is dat het gif via muizen andere dieren bereikt. Dit heet doorvergiftiging, waarbij het gif in natuurlijke vijanden zoals roofvogels eindigt. Of dat het gif in de bodem terechtkomt op de plek waar de muis doodgaat. Vanwege het gevaar voor mens en milieu mag je sinds 2023 alleen nog middelen op basis van de stof alfachloralose inzetten binnenshuis tegen muizen. Dit middel mag alleen gebruikt worden in de daarvoor bestemde vallen.

Omdat gif zo gevaarlijk is voor de natuur en je omgeving, mag ander gif alleen worden ingezet door professionele knaagdierbeheersers. Ook zijn er knaagdierbeheersers die helemaal afzien van het gebruik van chemische middelen. 

Hoe herken je toegelaten middelen?

Als je geen andere optie ziet, kies dan alleen middelen met een toelating van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Koop nooit iets waar de ingrediënten niet op staan. Een toegelaten middel herken je op de verpakking aan een nummer dat begint met 'NL', 'EU' of eindigt op een 'N'. Lees meer over toegelaten middelen. Welk middel je mag gebruiken tegen een plaag kun je ook vinden op de toelatingslijst van het Ctgb.

Bestrijdingsmiddelen zijn vaak alleen toegelaten voor specifieke (plaag)dieren. Twijfel je over met welke plaagdier jij te maken hebt? Dan kun je het Kennis- en adviescentrumdeterminatie (KAD) inschakelen om erachter te komen. Hier zijn wel kosten aan verbonden.

Volg altijd de gebruiksaanwijzing

Dat een middel is toegelaten betekent nog niet dat het milieuvriendelijk is. Sommige stoffen zijn bij verkeerd gebruik schadelijk voor het grondwater, de bodem of voor andere dieren dan het plaagdier. Volg daarom altijd nauwkeurig de gebruiksaanwijzing van een bestrijdingsmiddel. Zo houd je de risico's voor je gezondheid en het milieu zo laag mogelijk.

Negeer vage claims

Soms zie je termen als 'plantaardig', ‘natuurlijk’ of ‘milieuvriendelijk’ op het etiket staan. Dit soort vage kreten zeggen weinig bij een bestrijdingsmiddel: gif is gif. Dat geldt ook voor 100% natuurlijke middelen. Laat je dus niet misleiden door dit soort claims, maar check altijd de kleine lettertjes op het etiket.

Klein chemisch afval

Laat na gebruik de spuitbus of andere verpakking heel en lever restanten in als klein chemisch afval.

Professionele bestrijding

Schakel dan professionele knaagdierbeheersers in. Erkende knaagdierbeheersers onderzoeken eerst samen met jou welke preventieve maatregelen zinvol zijn, zetten daarna vallen en klemmen in en gebruiken pas als laatste redmiddel gif. Erkende professionele knaagdierbeheersers zijn te vinden via KPMB. Voor het bestrijden van ratten en muizen is nog een aanvullende certificering verplicht, het bedrijfscertificaat IPM-Knaagdierbeheersing. Bedrijven met dit certificaat kun je ook vinden via KPMB. Er zijn ook bedrijven die voor 100% natuurlijke bestrijding gaan, zonder het gebruik van gifstoffen en chemische middelen.

Wat te doen met dode muizen

Dode muizen uit een val of door gif moeten zo snel mogelijk worden opgeruimd. Gebruik handschoenen om besmetting van virussen te voorkomen. Was je handen goed na afloop. Voorkom dat andere (huis)dieren en kinderen in aanraking met de dode muizen komen.

Verpak dode muizen in plastic en breng ze naar de milieustraat. De resten van het muizengif moet je zorgvuldig verzamelen en inleveren bij het klein chemisch afval.

Veelgestelde vragen over muizen

Meer informatie

• Tips over milieuvriendelijk bestrijden van plagen
• Advies bij gebruik van bestrijdingsmiddelen
• Het KAD over de huismuis
• Het Ctgb over middelen tegen ratten en muizen