Een ledlamp gebruikt veel minder stroom dan gloei- of halogeenlampen. Dat is goed voor het milieu, want door het lage energiegebruik komen minder broeikasgassen vrij. Spaarlampen presteren minder goed dan led en bevatten kwik. Wat maakt lampen zuinig en waar moet je op letten? Milieu Centraal zet het op een rij. Bekijk ook de keuzehulp ledlamp.

Tips voor energiezuinige lampen

Meer weten over het energielabel voor lampen? Kijk op energielabel.nl.

Wat maakt een ledlamp zo zuinig?

Een ledlamp werkt veel efficiënter dan een ouderwetse gloei- en halogeenlamp. Bij een gloeilamp loopt elektriciteit door de gloeidraad, gemaakt van wolfraam, een metaalsoort. De gloeidraad warmt op tot wel 3.000 graden Celsius en straalt dan behalve licht ook veel warmte uit. Het warmteverlies is dus onlosmakelijk verbonden met de manier waarop de gloeilamp werkt.

De ledlamp is doorontwikkeld en volwassen geworden. Er zijn allerlei geschikte alternatieven voor de gloeilamp en halogeenlamp. Wanneer je niet kunt slagen in de meer algemene verkooppunten zoals de supermarkt of doe-het-zelf-zaak, zijn er in lichtspeciaalzaken of op internet vaak geschikte alternatieven voor handen.

Vergelijkbaar licht voor minder stroom

Ledlampen, maar ook spaarlampen en tl-verlichting wekken op een andere manier licht op; ze kunnen een veel groter deel van de elektriciteit omzetten in licht. Vergelijkbare verlichting voor minder stroom dus. Dat verlaagt het elektriciteitsverbruik en de milieubelasting.

Halogeenlampen wekken licht op zoals gloeilampen doen, maar het gas in een halogeenlamp staat onder druk en bevat een gas (een zogeheten halogeenverbinding), waardoor de gloeidraad heter kan worden en meer licht kan geven bij eenzelfde hoeveelheid stroom. Daarom is een halogeenlamp 30 procent zuiniger dan een gloeilamp.

Gemiddelde elektriciteitsbesparing ten opzichte van gloeilamp

In de praktijk zijn tl-lampen iets minder zuinig dan hier vermeld, doordat de armatuur waar een tl-buis in zit ook wat stroom verbruikt. In de tabel hierboven zijn alleen de lampen met elkaar vergeleken.

Buislamp is niet zuinig!

Verwar een armatuur voor tl-lampen trouwens niet met een armatuur voor buislampen. Buislampen lijken sprekend op tl-lampen, maar het zijn onzuinige gloeilampen.

Ledlamp, spaarlamp, tl-lamp of halogeen

Je komt verschillende zuinige lampen in de winkel tegen, maar de opmars van led is onmiskenbaar. Dat komt door de gunstige eigenschappen ten opzichte van andere lampen. Hieronder vind je een beschrijving van de belangrijkste eigenschappen van de lampen.

Ledlampen

Een ledlamp bestaat uit een verzameling van ledjes die licht geven als er stroom doorheen loopt. De lamp moet zijn warmte goed kwijt kunnen, anders gaan de leds en elektronica in de lamp eerder stuk. Bij een led-lamp van goede kwaliteit zorgt het ontwerp voor een goede warmteafvoer. Goede ledlampen zijn inmiddels zo zuinig, dat ze nog maar minimaal warmte produceren. Koelribben zijn dan niet nodig. In gesloten lampenkappen zijn minder sterke lampen geschikter, aangezien die minder warmte produceren. Een ledlamp gaat gemiddeld 15.000 branduren mee. Mocht de lamp toch vroegtijdig stukgaan, dan kun je met de aankoopbon mogelijk de lamp ruilen voor een nieuw exemplaar bij de winkel of de fabrikant. Dit is zeker het geval als de fabrikant garantie biedt op de lamp.

Ledlampen hebben direct na het inschakelen de volle lichtopbrengst. Ze kunnen beter tegen vaak aan- en uitschakelen dan spaarlampen. Sommige ledlampen zijn dimbaar, andere niet, dit staat op de verpakking vermeld.

Voor ledlampen gelden dezelfde veiligheidsvoorschriften als voor gloeilampen: hang de lamp niet te dicht bij textiel (zoals gordijnen) om brandgevaar te voorkomen en zet de knop ‘uit’ of haal de stekker eruit als je een lamp vervangt. Om zeker te zijn kun je de betreffende groep in de meterkast uitschakelen.

Voordelen:

• gebruikt weinig energie, dus goedkoop in gebruik
• gaat heel lang mee (meestal 15.000 uur)
• schokbestendig
• geen schadelijke stoffen
• vaak aan en uit te schakelen
• meteen maximale lichtsterkte

Nadelen:

• hogere aanschafprijs (maar die verdien je snel terug)
• minder geschikt voor gesloten lamphouders en spotjes omdat de warmte dan slecht weg kan
• dimmen werkt niet in combinatie met alle dimmers (maar er zijn speciale ledlampen die je kunt dimmen)

Spaarlampen

Spaarlampen zijn kleine, opgevouwen tl-buisjes. Op bijna alle aspecten doen ze het minder goed dan ledlampen (energiegebruik, kwikgehalte, levensduur, kwetsbaarheid, tijd om op volle sterkte komen, lichtkleur, kleurweergave). Heb je nog spaarlampen? Gebruik ze op en vervang ze door led als ze stukgaan. Hoewel ze nog wel te koop zijn is led een betere koop.

TL-lampen

Oudere TL-lampen, onder andere met een T8-fitting, zijn minder zuinig dan ledverlichting. Het advies is om ze op te gebruiken en dan te vervangen door LED-buizen. Het armatuur moet meestal ook worden aangepast; soms is het voldoende om alleen de voeding eruit te halen; soms moet ook de bedrading worden aangepast. Kies een ledlamp die voldoende licht geeft (voldoende lumen) in vergelijking met de TL die je vervangt.

Moderne TL-lampen hebben een T5-fitting (dunnere buis) en werken op hogere frequentie. Deze TL-lampen zijn zelfs zuiniger dan ledlampen, maar ook wat duurder in aanschaf. Ze worden vooral in zakelijke toepassingen gebruikt, zoals kantoren en winkels. Soms worden daar ook T8 armaturen omgebouwd tot T5. Wil je nieuwe armaturen aanbrengen in bijvoorbeeld de keuken of schuur, dan is te overwegen om gewone schroeffittingen met ledlampen te nemen. Vervangende lampen daarvoor zijn overal gemakkelijk te verkrijgen.

Halogeenlampen

Halogeenlampen lijken goedkoop in aanschaf ten opzichte van led, maar het energiegebruik is zoveel hoger, dat goedkoop inmiddels duurkoop is. Voor sommige type halogeenlampen is nog geen ledlamp als alternatief beschikbaar, zoals voor buislampjes in een bouwlamp of ‘up light’.

Er zijn goede ledlampen als vervanger voor 12V halogeenspotjes of andere lampen. Een 12V voeding die op halogeenlampen is afgestemd, kan problemen geven doordat de ledlampen veel minder stroom vragen. In zo’n geval moet de voeding ook vervangen worden. Ook dimmers moeten om deze reden soms vervangen worden, omdat de oude mogelijk niet meer werkt in combinatie met de ledlampen met laag vermogen.