Milieu Centraal geeft handige tips en legt uit waar je op kan letten. Lees meer over ligging, schaduw en obstakels op je dak.

Checken of jouw dak geschikt is

Verreweg de meeste Nederlandse daken zijn geschikt voor zonnepanelen. Grote kans dat jouw dak daar bij hoort. Maar je wil vast ook weten hoe geschikt je dak is: hoeveel zonlicht valt er op jouw dak en hoeveel panelen passen er op? Want de hoeveelheid zon en het aantal panelen bepalen hoeveel stroom je panelen opwekken (ofwel: hoe groot is de opbrengst?).

Er zijn 3 factoren die bepalen hoeveel zonnestralen jouw dak kan opvangen:

1. De richting en de helling van je dak. Een dak op het zuiden, westen of oosten vangt meer zon dan een dak op het noorden. En ook de helling van je dak heeft invloed.
2. Hoeveel schaduw er op je dak valt. Misschien staat er een boom naast je huis die zonnestralen tegenhoudt, of heb je een schoorsteen of dakkapel die schaduw op je dak werpt. Een beetje schaduw is niet erg, maar teveel schaduw vermindert de opbrengst.
3. Hoeveel ruimte je op je dak hebt voor zonnepanelen. Op de plek van een raam of kan je bijvoorbeeld geen panelen neerleggen.

Met dit lijstje in je achterhoofd kun je een eerste inschatting maken van je dak. Hieronder lees je meer over de 3 factoren.

1. Richting en helling van het dak

Om zoveel mogelijk zonnestralen op te kunnen vangen, is vooral de richting (noord-zuid-oost-west) van je dak belangrijk.

De richting van het dak

Een schuin dak op het zuiden vangt de meeste zonnestralen op en geeft dus de hoogste stroomopbrengst. Maar ook een dak op het oosten en westen is vaak prima geschikt. De stroomopbrengst zal wat lager zijn dan op het zuiden, maar het is nog steeds aantrekkelijk. Daarnaast zorg je met een oost-west opstelling dat de stroom goed verdeeld over de dag wordt opgewekt, in plaats van in één keer heel veel. Je voorkomt hiermee extra druk op het stroomnet.

Goed om te bedenken: een schuin dak heeft meestal 2 kanten. Dus als één kant op het noorden ligt, ligt de andere kant op het zuiden. Er is dan altijd een ‘goede’ kant. En een dak op het oosten, heeft ook een westelijke kant. De ene kant heeft ‘s ochtends zon en de andere kant ‘s middags. Het voordeel daarvan is dat je verdeeld over de dag zonnestroom opwekt.

Bij een plat dak is de richting minder belangrijk, want je kunt zonnepanelen alle kanten op richten. Vaak staan ze allemaal met hun gezicht naar het zuiden. Dan vangen ze de meeste zon, maar er zit ook een nadeel aan: omdat de panelen zelf schaduw op het dak werpen, passen er minder panelen op je dak. Over het algemeen heb je zo’n 2,3 vierkante meter dak nodig per vierkante meter paneel. Daarom wordt steeds vaker gekozen voor een oost-west-opstelling: de panelen staan dan als een soort dakje tegen elkaar aan. Je panelen brengen zo iets minder op (ongeveer 10 procent minder), maar je kunt er ook meer kwijt. En veel mensen vinden het mooier om naar te kijken.

De helling van een schuin dak

Niet alleen de richting, maar ook de helling van je dak bepaalt hoeveel zonnestralen de panelen kunnen opvangen. Bij een schuin dak is een hoek van 20 tot 50 graden meestal het gunstigst. Maar ook bij een platter of steiler dak kunnen zonnepanelen vaak nog prima.

De invloed van richting en helling op de opbrengst

Wat is dan het effect van de richting en helling op de opbrengst? Dat zie je in de tabel. Je ziet de opbrengst per richting (zuid-west-oost-noord) en helling (in graden). 100 procent betekent: de hoogst haalbare opbrengst.

Een opbrengst van 100 procent is natuurlijk ideaal, maar alles boven de 50 procent is winstgevend genoeg.

Een voorbeeld: zonnepanelen op het zuiden en met een helling van 45 graden hebben de hoogste opbrengst (100 procent). Leg je dezelfde zonnepanelen op het zuidwesten bij 45 graden, dan is de opbrengst 5 procent lager, en op het westen 25 procent lager.

2. Schaduw op het dak

Schaduw heeft invloed op de stroomopbrengst van je panelen. Maar gelukkig zijn daar oplossingen voor! Op veel daken valt wel wat schaduw, bijvoorbeeld door bomen om je huis of een opbouw van de buren. Een beetje schaduw is niet erg, maar veel schaduw kan de opbrengst van zonnepanelen flink verlagen.

Vaak ligt niet het hele dak in de schaduw, of niet de hele dag. De zon draait tenslotte. Kijk eens op welk deel van jouw dak schaduw valt en hoe lang. Schijnt de zon minimaal de helft van de dag op een bepaald dakdeel? Dan kun je daar vaak prima panelen neerleggen. Je moet wel iets regelen voor de tijd dat ze in de schaduw liggen: schaduw op één van de panelen verlaagt bij de meeste systemen namelijk de opbrengst van het hele systeem. Gelukkig zijn daar goede oplossingen voor: je kunt elk paneel een eigen omvormer geven ('micro-omvormers') of power-optimizers aan elk paneel koppelen.

Ook een schoorsteen of dakkapel kan schaduw op je dak werpen. Daarom worden zonnepanelen meestal niet strak tegen een dakkapel aangelegd. Valt er toch nog wat schaduw op een paneel door een schoorsteen of dakkapel, dan kunnen micro-omvormers of poweroptimizers ook hier uitkomst bieden.

3. Hoeveel plek heb je?

Check ook hoeveel plek je hebt voor de panelen. Op de plek van een dakraam of schoorsteen kun je natuurlijk geen panelen neerleggen. Op een dakkapel kan wel een of meer panelen neerleggen, als het dak van de kapel stevig genoeg is. Als je gaat uitrekenen hoeveel panelen je kwijt kunt, moet je daar dus rekening mee houden. Bedenk ook dat de panelen zo’n 20 centimeter van de nok en dakrand af moeten liggen.

Maak zelf een eerste inschatting…

De Zonatlas geeft ook een aardige eerste indruk van hoe geschikt jouw dak is. In de Zonatlas staan de daken van bijna alle gemeentes in Nederland. Een geel, oranje of rood dak is geschikt voor zonnepanelen, een blauw dak is volgens de Zonatlas niet geschikt. Maar bij een blauw dak kan het geen kwaad om zelf even verder te kijken waaróm het niet geschikt is: soms zijn er toch wel mogelijkheden. Kan je jouw dak niet vinden op Zonatlas, dan kan je ook kijken op de Zonnekaart.

… of vraag een installateur om een offerte

Waar je panelen komen te liggen en hoeveel je er kwijt kunt: het is uiteindelijk maatwerk. Schakel daarom een installateur in die (ter plekke) jouw situatie in kaart kan brengen, advies kan geven over de beste plek voor zonnepanelen en die precies doorrekent wat het jou kan opleveren.

Wil je meer weten over de opbrengst van zonnepanelen? Kijk op: Kosten en opbrengst zonnepanelen.

Is je dak niet geschikt? Er zijn andere manieren om zonnestroom op te wekken, bijvoorbeeld door aan te haken bij een zonnestroomproject.

Vergunning nodig voor zonnepanelen?

Hoe leg je de panelen mooi neer?

Hoera: er kunnen er zonnepanelen op je dak! Maar hoe leg je ze het beste neer? Zodat er zoveel mogelijk passen, maar ook zo mooi of onopvallend mogelijk. Voor sommige mensen is ‘lelijk’ een reden om geen zonnepanelen te kopen. Gelukkig kun je tegenwoordig kiezen uit verschillende maten en kleuren. Daardoor kun je zonnepanelen beter afstemmen op je dak en vallen ze minder op. Je kunt zelfs hoeken en gaten opvullen met nep-panelen (dummies). Zo’n dummy-paneel ziet er uit als een zonnepaneel, maar levert geen stroom. Je kunt ze neerleggen rond een schoorsteen, rookkanaal en dakkapel. Dat zorgt voor een rustiger beeld op je dak, zo vallen de panelen minder op.

Nieuw dak met zonnepanelen

Zijn je dakpannen aan vervanging toe? Of moet je dak gerenoveerd worden? Dan kun je kiezen voor een heel nieuw dak met supergoede isolatie én zonnepanelen. Je zet dan meteen een flinke stap naar aardgasvrij wonen.

Je kunt kiezen voor zonnepanelen die eruit zien als dakpannen of voor panelen die in het dak zijn 'geïntegreerd' (ze liggen dus niet bovenop het pannendak). Een geïntegreerd dak heeft één nadeel: de panelen leveren iets minder stroom doordat er geen ventilatieruimte onder zit.

Legtips voor een plat dak

• Houd een strook vrij langs de rand van het dak, dan vallen de zonnepanelen minder op vanaf de straat.
• Leg de panelen allemaal in dezelfde richting.
• Neem één soort panelen, gebruik dus liever niet verschillende soorten panelen door elkaar (blauw, zwart, met frame, zonder frame).
• Een oost-west-opstelling ziet er van boven rustiger uit dan rijtjes panelen op het zuiden. Zo zijn ze ook minder goed zichtbaar vanaf de straat.

Meer tips voor het neerleggen