Heb je ventilatieroosters? Laat ze dan altijd open, dat is nodig voor de aan- en afvoer voor de lucht. Door de roosters bij harde wind minder open te zetten, kun je de ventilatie een beetje sturen. Je kunt roosters helemaal dicht zetten als er een langere tijd niemand aanwezig is in de ruimte. 

Gebruik hiervoor een borstel of stofzuiger. Soms kun je de kap eraf halen, die kun je dan schoonmaken met een sopje.

Heb je klepraampjes, zet die dan op een kier als je thuis bent. Je kunt de ventilatie een beetje sturen door de klepramen minder (bij harde wind) of meer open te zetten.

Verse lucht moet het huis door kunnen stromen. Daarom moet er onder de deuren in huis minstens 1,5 cm ruimte zitten. Maak te lange deuren iets korter of zet er een rooster in.

Gebruik een afzuigkap met motor tijdens het koken en een inbouwventilator in de badkamer tijdens en na het douchen.

Het openzetten van een binnendeur tijdens het douchen is geen goed idee: het vocht verplaatst zich in het huis, maar verdwijnt niet. Ook een raam openzetten in de badkamer tijdens het douchen werkt vaak niet en kan schimmelproblemen erger maken.

Als je weet hoe veel CO2 er in je huis is, heb je een beeld van de algehele luchtkwaliteit in de woning. Te veel CO2 in huis hoeft niet per se schadelijk te zijn. Maar zit er veel CO2 in de lucht, dan weet je dat je te weinig ventileert.

Met een CO2-meter kun je controleren wat de stand nu is, en wat er gebeurt zodra je meer of juist minder ventileert. Misschien ontdek je wel dat je minder kunt ventileren: zo kun je energiezuiniger ventileren dan wanneer je altijd alles volledig open hebt staan.

In de badkamer kun je kiezen voor een relatieve luchtvochtigheidsmeter.

Bij lokale balansventilatie wordt er een ventilatie-unit in je buitenmuur geplaatst. Deze haalt lucht van buiten naar binnen en verwarmt die meteen. Voor de verwarming gebruikt het systeem de warmte uit de lucht van binnen die wordt afgevoerd. Dit heet warmteterugwinning. Hierdoor is het systeem heel zuinig en heb je geen last meer van tocht.

Lokale balansventilatie ventileert één kamer: de kamer waar de ventilatie-unit is geplaatst. De woonkamer is meestal de eerste plek waar mensen lokale balansventilatie plaatsen, maar in principe kun je in elke kamer lokale balansventilatie plaatsen. Dan noem je het decentrale balansventilatie.

Je kunt eventueel met een lokale unit ook tegelijk een aangrenzende ruimte ventileren, maar dan moet er wel een doorstoomvoorziening zijn (vaak een apart luchtkanaal of roosters) en je hebt een unit met een grotere capaciteit nodig.

Systeem goed laten werken

Bij balansventilatie is het de bedoeling dat alle vervuilde en schone lucht door de ventilatie-unit stroomt. Heb je ventilatieroosters, dan moet je die dus dicht laten. Om het systeem goed te laten werken, is het handig om ook de ramen zo veel mogelijk dicht te houden. Ook heb je liever niet dat er lucht uit andere ruimtes onder de deur door toestroomt.

Goed moment om lokale balansventilatie te nemen

Ga je je ramen of kozijnen vervangen? Dan is het slim om ook meteen balansventilatie te nemen, want dan hoef je geen nieuwe roosters meer te plaatsen. Maar je kunt elk moment balansventilatie nemen.

Je hebt ook centrale balansventilatie. Dan heb je balansventilatie door je hele woning. Maar dan moet je wel flink je huis verbouwen.

Kosten

De kosten voor een lokale balansventilatie met wtw zijn afhankelijk van de grootte (capaciteit) en de kwaliteit. In kleine ruimtes (20 m2) is een kleinere, goedkopere unit genoeg. Denk aan prijzen (exclusief installatie) vanaf € 400. Bij grotere ruimtes (50 m2) zijn de kosten vanaf € 2000 (inclusief installatie).

Standaard ventilatieroosters moet je zelf meer of minder open zetten, afhankelijk van hoeveel mensen er in de ruimte zitten en hoe hard waait. Er zijn ook ventilatieroosters die er zelf voor zorgen dat er de hele tijd ongeveer evenveel lucht binnenkomt.

Ze reageren op de winddruk: als de wind erop staat, gaan ze wat meer dicht, bij weinig wind gaan ze meer open. Zo ga je niet te veel of te weinig ventileren. Dit zijn zelfregelende ventilatieroosters, ook wel winddruk-geregelde roosters genoemd.

Je kunt kiezen tussen mechanische roosters met verende klepjes en elektronische roosters met een sensor die de luchtdruk meet.

Kosten

Het vervangen van je ventilatieroosters voor drukgeregelde ventilatieroosters kost gemiddeld € 900.

Voor gezonde binnenlucht is het nodig om de ventilatieroosters open te houden. Zo is er voldoende aan- en afvoer van lucht. Heb je klepraampjes, zet die dan op een kier als je thuis bent. Met een CO2-meter kun je zien of je genoeg ventileert.

Zijn er geen mensen thuis, dan kun je de roosters ook minder ver open zetten of op sommige plekken zelfs dicht laten. Bijvoorbeeld in de nacht, zodat de verse lucht vooral via de roosters in de slaapkamers binnenkomt.

Zorg ook dat de lucht goed door het huis kan stromen. Onder de deuren in huis moet minstens 1,5 cm ruimte zitten. Laat te lange deuren inkorten of zet een rooster in de deur of tussenmuur.

Uitzetten mag alleen bij onderhoud of een ramp (als de overheid adviseert ramen en deuren te sluiten). Trek dan de stekker van de centrale ventilatie-unit uit het stopcontact of zet de schakelaar in de meterkast om (plak een sticker bij de juiste schakelaar).

Lees waar je hierbij op moet letten op de pagina over mechanische ventilatie. De motor heeft elke 2 jaar onderhoud nodig. Elke 8 jaar moet je de afvoerkanalen laten reinigen.

Bij lokale balansventilatie wordt er een ventilatie-unit in je buitenmuur geplaatst. Deze haalt lucht van buiten naar binnen en verwarmt die meteen. Voor de verwarming gebruikt het systeem de warmte uit de lucht van binnen die wordt afgevoerd. Dit heet warmteterugwinning. Hierdoor is het systeem heel zuinig en heb je geen last meer van tocht.

Lokale balansventilatie ventileert één kamer: de kamer waar de ventilatie-unit is geplaatst. De woonkamer is meestal de eerste plek waar mensen lokale balansventilatie plaatsen, maar in principe kun je in elke kamer lokale balansventilatie plaatsen. Dan noem je het decentrale balansventilatie.

Je kunt eventueel met een lokale unit ook tegelijk een aangrenzende ruimte ventileren, maar dan moet er wel een doorstoomvoorziening zijn (vaak een apart luchtkanaal of roosters) en je hebt een unit met een grotere capaciteit nodig.

Systeem goed laten werken

Bij balansventilatie is het de bedoeling dat alle vervuilde en schone lucht door de ventilatie-unit stroomt. Heb je ventilatieroosters, dan moet je die dus dicht laten. Om het systeem goed te laten werken, is het handig om ook de ramen zo veel mogelijk dicht te houden. Ook heb je liever niet dat er lucht uit andere ruimtes onder de deur door toestroomt.

Goed moment om lokale balansventilatie te nemen

Ga je je ramen of kozijnen vervangen? Dan is het slim om ook meteen balansventilatie te nemen, want dan hoef je geen nieuwe roosters meer te plaatsen. Maar je kunt elk moment balansventilatie nemen.

Je hebt ook centrale balansventilatie. Dan heb je balansventilatie door je hele woning. Maar dan moet je wel flink je huis verbouwen.

Kosten

De kosten voor een lokale balansventilatie met wtw zijn afhankelijk van de grootte (capaciteit) en de kwaliteit. In kleine ruimtes (20 m2) is een kleinere, goedkopere unit genoeg. Denk aan prijzen (exclusief installatie) vanaf € 400. Bij grotere ruimtes (50 m2) zijn de kosten vanaf € 2000 (inclusief installatie).

Maatregel combineren

Je kunt deze maatregel combineren met automatische vraagsturing inbouwen en je oude ventilatiebox vervangen (van wissel- naar gelijkstroom). Je kunt ook ventilatieroosters vervangen door zelfregelende ventilatieroosters in de kamers waarin je geen lokale balansventilatie hebt hangen.

Een ventilatiewarmtepomp zuigt vieze lucht af en haalt daarbij de warmte uit de afgezogen lucht. Die warmte geeft hij af aan je verwarming. Zo gaat de warmte uit de vieze lucht niet verloren. Meestal werkt de ventilatiewarmtepomp samen met je cv-ketel. Je hebt dan een hybride systeem. Lees op de pagina Ventilatiewarmtepomp meer over de voor- en nadelen.

Kosten

Een ventilatiewarmtepomp kost ongeveer € 6.500, en je kunt er rond de € 2.250 subsidie voor krijgen.

Maatregel combineren

Je kunt deze maatregel combineren met automatische vraagsturing inbouwen en je ventilatieroosters vervangen door zelfregelende ventilatieroosters.

Een mechanisch ventilatiesysteem met een centrale ventilatie-unit kun je vraaggestuurd laten maken. Dan wordt de ventilatiebox vervangen. In de woon- en slaapkamer(s) komen dan CO2-sensoren, in de badkamer vochtsensoren. Die regelen draadloos dat er meer of minder verse lucht wordt aangezogen. Zijn er veel mensen in de kamer, of ben je aan het douchen of koken, dan wordt er meer verse lucht aangevoerd.

Je kunt ook kiezen voor een variant waarbij je een dagzone (woonkamer en keuken) en een nachtzone (slaapkamers) hebt. Overdag wordt vooral de dagzone geventileerd, ’s nachts vooral de nachtzone. Dit kost minder energie en je hebt dan genoeg aan een kleinere ventilatie-unit. In de praktijk maakt dit systeem alleen verschil voor grotere, vrijstaande huizen.

Kosten

De aanpassing kost tussen de € 2.500 en € 5.500, afhankelijk van het systeem en het aantal sensoren. Lees hierover meer op Mechanisch ventileren.

Maatregel combineren

Je kunt deze maatregel combineren met het plaatsen van een lokale balansventilatie-unit, een ventilatiewarmtepomp, je oude ventilatiebox vervangen (van wissel- naar gelijkstroom) en je ventilatieroosters vervangen door zelfregelende ventilatieroosters.

Heb jij nog een oudere ventilatiebox die op wisselstroom werkt? Vervang hem dan door een energiezuiniger exemplaar op gelijkstroom. Oude wisselstroomventilatieboxen verbruiken meer energie, zijn vaak erg vervuild, zijn niet goed te reinigen en produceren meer geluid. Een nieuwe ventilatiebox is daarom een slimme en energiezuinige keuze.

Het is van de buitenkant niet makkelijk te zien of je een wisselstroom- of gelijkstroom ventilator hebt. Bij ventilatoren die voor 2005 geplaatst zijn, is de kans groot dat het om een wisselstroomventilator gaat. Kom je er niet uit, bel of mail dan de fabrikant: die kan aan de hand van het typenummer zeggen of het wisselstroom of gelijkstroom is.

Maatregel combineren

Je kunt deze maatregel combineren met het plaatsen van een lokale balansventilatie-unit, automatische vraagsturing inbouwen en je ventilatieroosters vervangen door zelfregelende ventilatieroosters.

Standaard ventilatieroosters moet je zelf meer of minder open zetten, afhankelijk van hoeveel mensen er in de ruimte zitten en hoe hard het waait. Er zijn ook ventilatieroosters die er zelf voor zorgen dat er de hele tijd ongeveer evenveel lucht binnenkomt.

Ze reageren op de winddruk: als de wind erop staat, gaan ze wat meer dicht, bij weinig wind gaan ze meer open. Zo ga je niet te veel of te weinig ventileren. Dit zijn zelfregelende ventilatieroosters, ook wel winddruk-geregelde roosters genoemd.

Je kunt kiezen tussen mechanische roosters met verende klepjes en elektronische roosters met een sensor die de luchtdruk meet.

Kosten

Het vervangen van je ventilatieroosters voor drukgeregelde ventilatieroosters kost gemiddeld € 900.

Maatregel combineren

Je kunt deze maatregel combineren met het plaatsen een ventilatiewarmtepomp, automatische vraagsturing inbouwen en je ventilatiebox vervangen (van wissel- naar gelijkstroom). Je kunt ook een lokale balansventilatie-unit plaatsen in een kamer waarin je geen zelfregelende ventilatieroosters hebt hangen.

Zet de ventilatie bijvoorbeeld op de hoogste stand tijdens het koken of douchen en als er extra veel mensen in huis zijn. Zijn er weinig mensen in huis en hangt er geen was te drogen, zet hem dan op de laagste stand.

Trek bij een ramp in de buurt of bij onderhoud de stekker eruit, of zet de schakelaar van de groep in de meterkast om (plak een sticker bij die groep).

Maak de filters regelmatig schoon met een stofzuiger en vervang ze minstens 2 keer per jaar. Lees hoe je dat doet op de pagina Balansventilatie. Laat elke 2 jaar een onderhoudsmonteur langskomen. 

Lucht moet vrij door jouw huis kunnen stromen. Zorg daarom dat er minimaal 1,5 cm tussen de binnendeur en de drempel zit. Of plaats ventilatieroosters in de binnendeuren of -muren.

Centrale balansventilatie is al heel zuinig. Maar het wordt nog zuiniger met CO2-senoren en vochtsensoren: die zorgen ervoor dat er op maat wordt geventileerd. Als er bijvoorbeeld veel mensen in de woonkamer zijn, of als je staat te koken, wordt er meer lucht aan- en afgevoerd. Is het huis leeg, dan wordt er minder geventileerd. Hierdoor ventileer je nooit te veel of te weinig. Een ander voordeel: je hoeft er zelf niet aan te denken om een knop om te zetten, dat doet het systeem zelf. De ventilatiebox moet geschikt zijn om sensoren te koppelen. Als hij niet geschikt is, dan moet ook de ventilatiebox worden vervangen.

Kosten

Het plaatsen van sensoren in het hele huis kost zo'n € 3.700. Is je ventilatiebox hier niet geschikt voor, reken dan op zo'n € 700 extra voor een nieuwe ventilatiebox.

Bij balansventilatie met warmteterugwinning dragen de inkomende en uitgaande lucht warmte aan elkaar over. Het verschil in temperatuur tussen warme en koude lucht wordt hierdoor kleiner.

In de winter warmt de uitgaande lucht de binnenkomende verse lucht al wat op. Is het buiten warmer dan binnen? Dan koelt de uitgaande lucht de verse lucht weer wat af. Zo heb je een fijnere temperatuur in huis.

Maar is je huis in de zomer erg warm, en is het buiten juist inmiddels lekker koel? Dan wil je natuurlijk niet dat die koele buitenlucht wordt voorverwarmd.

Dat is het moment dat slimme nieuwe systemen voor balansventilatie de bypass inschakelen. De warmteterugwinning (wtw) wordt dan even uitgeschakeld, zodat er gewoon koele lucht binnen kan stromen.

Wordt het buiten weer warmer dan dat het binnen is? Dan schakelt de bypass weer uit en zorgt de wtw weer dat die warme lucht wat wordt afgekoeld voor die het huis inkomt.

Moderne balansventilatiesystemen hebben standaard een bypass functie. Bij oudere modellen (vóór 2005) kan deze ontbreken. Bij zulke oudere modellen is het aan te raden om een nieuwe ventilatiebox aan te schaffen of op een ander energiezuinig ventilatiesysteem over te stappen.

Heeft jouw systeem wisselstroomventilatoren? Laat die dan vervangen door gelijkstroomventilatoren. Die gebruiken samen zo’n 260 kWh minder stroom per jaar, dat scheelt jaarlijks 65 euro. Weten wat voor ventilatoren je nu hebt? Het is van de buitenkant niet makkelijk te zien of je een wisselstroom- of gelijkstroom ventilator hebt. Bij ventilatoren die voor 2005 geplaatst zijn, is de kans groot dat het om een wisselstroomventilator gaat. Kom je er niet uit, bel of mail dan de fabrikant: die kan aan de hand van het typenummer zeggen of het wisselstroom of gelijkstroom is.

Kosten

Het vervangen van twee ventilatoren kost zo’n 400 euro (inclusief btw en arbeidskosten).