Energierekening uitgelegd

Man staat bij thermostaat. Bekijk hoe je energierekening er uit ziet en waar je op kunt besparen.

Gas besparen

Hoe kun je minder gas verbruiken? Wil jij minder gas verbruiken? Bekijk onze tips: van makkelijk en snel tot meer ingrijpend. Bekijk de tips
De gas- en stroomprijzen zijn de afgelopen jaren enorm gestegen. Hoeveel jij hiervan merkt, hangt af van of je een variabel of een vast contract hebt. Ontdek op deze pagina hoe je energierekening is opgebouwd en bekijk de tips van Milieu Centraal om te besparen op je energierekening.

Halverwege 2021 zijn de energieprijzen flink gaan stijgen. Na corona was er in de wereld meer vraag naar energie. En de spanningen met Rusland, een grote leverancier van gas, liepen op. In februari 2022 viel Rusland Oekraïne binnen. Sindsdien zijn de energieprijzen enorm gestegen, tot wel 4 of 5 keer hoger dan begin 2021. Sinds 2023 zijn ze weer wat aan het dalen.

Jouw energierekening in 2024

Wat ga jij betalen? Benieuwd wat jij in 2024 naar verwachting kwijt zal zijn aan energie? Beantwoord een paar vragen en kom erachter!

Prijsplafond energierekening

31 december 2023 eindigt het prijsplafond. Daardoor is er in 2024 niet langer een maximumprijs die je betaalt voor stroom en gas. Je betaalt het bedrag dat in je energiecontract staat. Op dit moment ligt de gemiddelde energieprijs lager dan de maximumprijs van het energieplafond.

Veel mensen merken er dus niet veel van dat het prijsplafond verdwijnt. Als de energieprijzen in de toekomst weer stijgen, merk je dit wel, omdat het prijsplafond niet langer beschermt. Je ziet het prijsplafond nog wel terug op je energierekening van 2023. Lees hier meer over het prijsplafond.

  • Besparen op je energierekening? Kijk eerst of je energie kan besparen: de goedkoopste en duurzaamste energie is de energie die je niet gebruikt!

Verschillende soorten energiecontracten

Hoeveel je betaalt, is afhankelijk van wat voor soort energiecontract je hebt. Er zijn verschillende varianten:

  1. 01

    Je hebt een variabel contract waarbij de tarieven steeds veranderen: op 1 januari en 1 juli, per kwartaal, of zelfs maandelijks (55 procent van de huishoudens heeft in 2023 zo'n variabel contract – stand december 2023). Wat je betaalt, hangt af van je verbruik, de energieleverancier, maar vooral ook van de hoogte van de energieprijzen. Voor gas betaal je gemiddeld 1,45 euro per m3 en voor stroom 0,37 per euro (stand 1 januari 2024).

  2. 02

    Je hebt een doorlopend contract afgesloten met vaste energieprijzen voor 1 of meer jaren. 42% van de huishoudens heeft zo’n contract (stand december 2023). Wat je betaalt, hangt af van je verbruik, de energieleverancier, maar vooral ook van de hoogte van de energieprijzen op het moment waarop het contract in is gegaan. 6% van de vaste contracten heeft prijzen boven 1,45 euro per m3 gas en 0,40 per kWh (stand november 2023).

  3. 03

    Je hebt een volledig nieuw contract afgesloten bij een energiebedrijf, of moet dat gaan doen. Je bent bijvoorbeeld starter op de woningmarkt of jouw energiebedrijf is failliet gegaan waardoor je moest overstappen. (Naar schatting geldt dit voor een paar procent van de huishoudens). Je krijgt dan een ‘Modelcontract’ met variabele tarieven. Wat je betaalt, hangt af van je verbruik, de energieleverancier, maar vooral ook van de hoogte van de energieprijzen. Voor gas betaal je gemiddeld 1,56 euro per m3 en voor stroom 0,39 per euro (stand 1 januari 2024).

  4. 04

    Je hebt een contract met dynamische energietarieven. 3% van de huishoudens heeft zo’n contract (stand december 2023). Jouw tarieven verschillen per dag (gas) of zelfs per uur (elektriciteit), omdat ze de spotmarkt voor energie volgen.

Wil jij minder gas verbruiken? Bekijk onze tips om gas te besparen: van makkelijk en snel tot meer ingrijpend.

Wil jij ook minder stroom verbruiken? Met deze tips om stroom te besparen lukt het je!

Wat staat er op je energierekening?

Op je energierekening vind je de volgende kosten:

Variabel, vast of dynamisch contract

Je kunt de leveringstarieven voor een m3 gas en een kWh stroom voor 1 of meer jaren vastzetten, maar je kunt ook kiezen voor variabele tarieven. Bij een contract met vaste tarieven heb je zekerheid dat de marktprijs tijdens die periode gelijk blijft. De belastingen en netbeheerkosten kunnen wel wijzigen. Bij een variabel tarief kan het energiebedrijf de marktprijs regelmatig aanpassen, bijvoorbeeld elk kwartaal of half jaar. De prijs kan dan omhoog of omlaag gaan. Bij een contract met dynamisch tarief wijzigen de marktprijzen voor gas per dag en de marktprijs voor elektriciteit zelfs per uur, omdat deze prijzen de spotmarkt voor energie volgen. De energiebelasting en BTW komen daar nog bovenop, net als bij contracten met vaste of variabele tarieven.

De overheid stelt de belastingen vast, daar heeft jouw energiebedrijf dus geen invloed op. De overheid past de belastingen meestal aan op 1 januari en/of 1 juli. De netbeheerders passen de kosten voor het netbeheer jaarlijks aan op 1 januari.

Infographic: hier gaat je gasverbruik aan op.
Vergroot afbeelding

Tips om energie te besparen

  1. 01

    Slim verwarmen kost bijna niets en je kunt er honderden euro's mee besparen. Doe bijvoorbeeld deuren in huis dicht en verwarm alleen de kamers waar je bent. Bekijk alle bespaartips voor verwarming.

  2. 02

    Ruim 25% van je gasverbruik is voor warm water. Met korter douchen en een waterbesparende douchekop installeren, kan je veel besparen. Bekijk meer tips om warm water te besparen.

  3. 03

    Doordat gas duurder is geworden, levert het nóg meer op om de isolatie van je huis te verbeteren. Veel huizen hebben nog geen spouwmuurisolatie en vloerisolatie. Kijk op Isoleren en besparen hoeveel je in jouw huis kunt besparen.

  4. 04

    Probeer je stroomverbruik te verminderen. Check eens hoeveel stroom je apparaten verbruiken: kies voor een zuinige koelkast of wasdroger, draai overal ledlampen in en doe grote stroomslurpers de deur uit.

  5. 05

    Wil je weten of jij meer of minder energie verbruikt dan gemiddeld? Doe de check op Vergelijk je energieverbruik.

Je kunt veel besparen op je energierekening door je huis te isoleren.

Is jouw huis al (redelijk) goed geïsoleerd? Met een warmtepomp kun je nóg meer energie besparen.

Heb jij al een energieverbruiksmanager?

Makkelijk energie besparen Van dag tot dag zien hoeveel gas of stroom je verbruikt? Een energieverbruiksmanager is een slimme display of app waarin je je energieverbruik kunt aflezen. Dat maakt energie besparen een stuk makkelijker. Alles over energieverbruiksmanagers

Overstappen naar een ander energiecontract

Je kan overstappen naar een ander energiecontract bij jouw huidige of een andere energieleverancier. De meest groene keuze is groene stroom uit Nederland. Of het voordelig is om over te stappen naar een ander energiecontract, hangt af van jouw huidige energiecontract:

  1. 01

    Heb je nu een variabel energiecontract? Als je meer zekerheid wilt, kun je kiezen voor een contract met een vast leveringstarief per kWh en per m3 gas en een looptijd van 1, 2 of 3 jaar. Dan weet je tot en met het einde van de looptijd precies wat je leveringstarief voor stroom en gas is. Je profiteert niet van prijsdalingen, maar je zal dus ook geen last hebben van prijsverhogingen. Wel kan de energiebelasting tussentijds wijzigen en de vaste kosten van de netbeheerder. Dit berekent het energiebedrijf aan jou door. Toch heb je tot aan het einde van je looptijd meer zekerheid dan bij een variabel contract.

    Let op: ga je van een variabel contract over op een vast contract? Dan heb je een opzegtermijn, meestal een maand, en hoef je geen boete te betalen. Wil je een vast contract voor het einde van de looptijd beëindigen? Dat kost geld. Hoe korter voor het eind van het contract, hoe hoger deze kosten. Deze opzegvergoeding verschilt per contract en hoe kort voor het eind je het contract verbreekt.

  2. 02

    Heb je nu een vast energiecontract met prijzen die veel hoger zijn dan de gemiddelde energieprijs nu? Dan kan het voor jou slim zijn om dit jaar over te stappen op een vast of variabel energiecontract met lagere prijzen. Er is echter geen zekerheid over de prijsontwikkeling.

    Gaat jouw nieuwe contract in vóórdat je vaste contract afloopt? Dan betaal je een opzegvergoeding. Je hebt dan namelijk het contract verbroken. Controleer vooraf bij je energieleverancier hoe hoog die vergoeding zal zijn.

  3. 03

    Heb je nu een vast of variabel contract en heb je veel inzicht in je eigen verbruik? Dan kan het voordelig zijn om over te stappen op een energiecontract met dynamische tarieven. Dit geeft maximale onzekerheid over wat je gaat betalen aan energiekosten, omdat de prijzen wisselen per dag en zelfs per uur en omdat je slechts een dag van tevoren inzicht hebt in de prijzen van de volgende dag. Dit is alleen gunstig als je inzicht hebt in je gasverbruik per dag en elektriciteitsverbruik per uur en het verbruik kan sturen, bijvoorbeeld door je elektrische auto op te laden als de elektriciteitsprijs laag is.

    Tip: let goed op of de energieleverancier dynamische energieprijzen toont inclusief energiebelasting en BTW of alleen de ‘kale’ leveringstarieven.

    Let op: als je zonnepanelen hebt, is een contract met dynamische prijzen meestal ongunstig omdat je tegen een lagere elektriciteitsprijs terug levert aan het net dan je op andere momenten tegen een hogere prijs verbruikt.

Energiebedrijven vergelijken

Het kan voor je kosten de moeite waard zijn om energiemaatschappijen te vergelijken. Maar staar je niet blind op het tarief per kWh of m3 en ook niet op de vaste kosten. Het ene energiebedrijf rekent hogere vaste kosten, en wat lagere kosten per kWh stroom en m3 gas. Het andere energiebedrijf doet het andersom: lagere vaste kosten en wat hogere kosten voor gas en stroom. De verschillen tussen energiebedrijven zijn wat betreft vaste kosten groot: bij de goedkoopste aanbieder betaal je voor de vaste kosten bij elkaar zo’n 65 euro, bij de duurste meer dan 200 euro per jaar. Als je weinig energie gebruikt, is het soms slimmer om voor lagere vaste kosten te kiezen. En let op: sommige energiebedrijven adverteren met de lage ‘kale prijs’ (marktprijs) per kWh stroom en m3 gas. Daar komt dan altijd de energiebelasting en BTW nog bij.

Tip: vul jouw situatie in op 2 of 3 vergelijkingssites en kijk welke aanbieder er als beste uitkomt. Op alle sites kun je aangeven dat je voor groene stroom kiest. De meest groene keuze is groene stroom uit Nederland.

Gemiddelde prijs per 1 januari 2024 en trend

De meeste huishoudens betalen elektriciteits- en gasprijzen die onder het prijsplafond liggen van 0,40 euro per kWh en 1,45 euro per m3 gas (stand 20 november 2023). Dat is nog altijd veel hoger dan de gemiddelde prijzen, namelijk 0,80 per m3 gas en 0,22 euro per kWh, van voor de grote prijsstijging na zomer 2021.

Bijna alle leveranciers bieden nieuwe contracten aan met elektriciteits- en gasprijzen die onder het prijsplafond liggen, maar 6% van de huishoudens betaalden in november 2023 nog prijzen boven het prijsplafond. Deze hogere prijzen betalen deze huishoudens tot en met 31 december 2023 alleen voor verbruik boven het verbruiksplafond. Daaronder gelden tot en met 31 december 2023 maximaal de prijzen van het prijsplafond.

Sinds juli 2023 zijn de energieprijzen gestabiliseerd. De prijzen kunnen nog dalen of stijgen. Per 1 januari 2024 zijn van variabele contracten het kale leveringstarief, vaste kosten van het energiebedrijf aangepast en de nieuwe belastingtarieven en kosten voor netbeheer zijn doorberekend. Bij vaste contracten blijven de kale leveringstarieven en vaste kosten van het energiebedrijf gedurende de looptijd hetzelfde, maar wijzigingen in energiebelasting en netbeheer worden wel doorberekend per 1 januari 2024.

Doe mee met de Verwarmingstest

Hoe goed is jouw huis al geïsoleerd? Wil jij weten of jouw huis al klaar is voor een warmtepomp? Zet je cv-ketel deze winter op 50 graden en ontdek: blijft het warm in huis, of wordt het bibberen? Meer weten en meedoen

Het prijsplafond in 2023

Met het prijsplafond in 2023 beschermde de overheid mensen tegen hoge energieprijzen. In 2024 eindigt het prijsplafond. Wel kun je het prijsplafond nog terugzien op je energierekening over 2023.

Vragen over de energierekening

Hulp bij energie besparen

Wil jij energie besparen, maar weet je niet waar je moet beginnen? Of wil je persoonlijk advies? Neem dan contact op met een vrijwillige energiehulp, met het energieloket in jouw gemeente, of met een professioneel energie-adviseur. Ontdek hoe je in contact komt met iemand die jou kan helpen. Meer weten

Als je de energierekening niet kunt betalen

Door de hoge energieprijzen hebben veel mensen moeite om de energierekening te betalen. Als je in deze situatie zit, kun je bij de volgende instanties terecht: