Inmiddels werken de overheid en netbeheerders al jaren aan de oplossingen voor netcongestie. Maar complexe problemen kosten wat tijd. Maar wat maakt deze problemen nou zo ingewikkeld?

Dat heeft een aantal redenen. Zo was het lang niet duidelijk dat we zo snel zoveel meer van het net zouden vragen. Dit komt door de verschuiving van gas naar elektriciteit bij verwarmen, koken en rijden. Maar ook door de verandering in flexibele en decentrale opwek van energie. Dit proces is alleen maar versneld door de energiecrisis in 2021.

Een andere reden dat netbeheerders lang niet aan de slag konden, is dat de regels waarbinnen zij moeten werken eerst moesten worden aangepast. Dit aanpassen kost tijd.

Ook geld speelt een rol. Er is in het verleden weinig geïnvesteerd in het vergroten van de capaciteit om ervoor te zorgen dat de netbeheerkosten laag zouden blijven. De noodzaak voor uitbreiding was toen ook nog minder groot. Toen bleek dat het uitbreiden van het stroomnet echt belangrijk was, was er te weinig geld om het net te verzwaren.

Netbeheerders werken er nu hard aan om het net uit te breiden maar dat kan niet overal tegelijk. Onder meer door een tekort aan voldoende personeel en materieel.

De meeste mensen zullen voorlopig nog niet veel merken van netcongestie. Wel zul je merken als er bij jou in de wijk aan het net wordt gewerkt. Denk aan:

• Graafwerkzaamheden om het net te verzwaren.
• Het plaatsen van nieuwe transformatorhuisjes.

Deze werkzaamheden zijn heel belangrijk om ervoor te zorgen dat het stroomnet blijft werken. Zo kunnen we ook in de toekomst gewoon onze apparaten blijven gebruiken.

Wanneer je wel iets merkt:

1. Als je zonnepanelen hebt, kan je te maken krijgen met het afschakelen van de omvormer. Daar heeft naar schatting 7% van de zonnepaneleneigenaren mee te maken, waardoor ze een klein verlies aan zonnestroom hebben (1-2% per jaar). Dit is niet slecht voor je zonnepanelen. Het helpt om meer van je eigen zonnestroom direct in huis te gebruiken.
2. Wanneer je een zwaardere aansluiting aanvraagt, kan het zijn dat je hier langer op moet wachten. Een aansluiting van 3x25 Ampère heb je bijvoorbeeld nodig als je een volledig elektrische warmtepomp, elektrische auto of inductiekookplaat koopt.
3. Nieuwe woonwijken kunnen in sommige gevallen nog niet aangesloten worden op het stroomnet.

Dat is nog niet helemaal bekend. Doordat het net op sommige momenten van de dag veel zwaarder wordt belast, moet het elektriciteitsnet daarvoor geschikt worden gemaakt. De kosten daarvoor worden doorberekend in de nettarieven en deze zullen dus stijgen. Dat zie je terug op je energierekening. Daarnaast heb je te maken met kosten voor de levering van energie en met belastingen. Doordat het aandeel groene stroom stijgt, zal de stroomprijs zelf dalen.

De overheid en netbeheerders zijn momenteel druk bezig met het verzwaren van het stroomnet. Daarnaast wordt er gewerkt aan andere oplossingen, zoals het uitbreiden van warmtenetten en het veranderen van wetgeving. Hierdoor krijg jij zo min mogelijk te maken van netcongestie. Lees meer over wat er wordt gedaan tegen netcongestie.

Ook huishoudens kunnen een bijdrage leveren. Het belangrijkste is om energie te besparen. Hierdoor hoeft er minder stroom over het net vervoerd te worden. Daarnaast is het goed om bewust je momenten van stroomverbruik te kiezen. Je helpt daarmee drukte op net te voorkomen. Lees meer over wat jij kan doen.

Het elektriciteitsnet bestaat uit netten met verschillende spanningsniveaus: het hoogspanningsnet, middenspanningsnet en het laagspanningsnet.

Het hoogspanningsnet is bedoeld om grote hoeveelheden stroom te transporteren van elektriciteitscentrales naar de steden en dorpen. Daarnaast zijn op het hoogspanningsnet ook de enorm grote verbruikers aangesloten: denk aan bedrijven die veel energie nodig hebben, zoals grote fabrieken.

Het middenspanningsnet zorgt er voor dat de stroom wordt verplaatst naar de woonwijken. Op dit net zijn ook grote bedrijven aangesloten, zoals ziekenhuizen en kantoorpanden.

Het laagspanningsnet is waar de huishoudens en kleine bedrijven op zijn aangesloten. Op dit net heb je minder spanning, omdat er minder stroom nodig is.

Deze verschillende netten zijn met elkaar verbonden via transformatoren. Hier wordt de spanning verhoogd of verlaagd. Doordat de netten allemaal op elkaar aangesloten zijn, beïnvloeden ze elkaar: netcongestie op het hoogspanningsnet kan er ook toe leiden dat er niet genoeg stroom naar het midden- en laagspanningsnet vervoerd kan worden.

Groene stroom is duurzamer dan aardgas. Om klimaatverandering binnen veilige grenzen te houden, is het nodig om het gebruik van fossiele energie, zoals aardgas, tot bijna nul terug te dringen. Aardgas is afkomstig uit fossiele energiebronnen. Dit zorgt voor veel CO2-uitstoot. Stroom kan afkomstig zijn vanuit verschillende bronnen: fossiele bronnen, maar ook hernieuwbare bronnen zoals wind en zon. Dit heet groene stroom. Op dit moment is nog niet alle stroom in Nederland groen (zo’n 50%), maar het wordt steeds meer. In 2050 wil Nederland geheel aardgasvrij zijn. Verwarmen en autorijden op stroom in plaats van aardgas zorgt nu al voor minder CO2-uitstoot.

Het is nog steeds aan te raden om zonnepanelen te nemen. Door netcongestie kan het gebeuren dat omvormers van zonnepanelen uitvallen. Hierdoor verlies je iets van de opbrengst op de piekmomenten. Tot nu toe gebeurt dit nog maar bij een klein gedeelte van de zonnepaneelbezitters, en nog maar een paar uur per jaar gemiddeld. Dit komt wel steeds meer voor, omdat er steeds meer zonnepaneelbezitters zijn.

Maar het grootste gedeelte van de tijd werken je zonnepanelen wel gewoon en leveren ze je groene stroom. Wel zijn er bepaalde dingen die je kunt doen:

1. Verbruik meer stroom van je panelen direct in huis. Stroom die je zelf gebruikt, hoef je niet te kopen van het energiebedrijf. Daarom is het slim om bijvoorbeeld de vaatwasser aan te zetten als de zon schijnt. Bekijk alle tips op de pagina Meer zonnestroom zelf verbruiken.
2. Leg je zonnepanelen in oost-west-opstelling, als dat mogelijk is. Dit zorgt ervoor dat de stroom goed verdeeld over de dag opgewekt wordt, in plaats van in één keer heel veel.
3. Kies voor de omvormer met een vermogen dat kleiner is dan het totale vermogen van je zonnepanelen. Een omvormer met een lager vermogen slaat bij weinig zon eerder aan. Hierdoor zal je eerder en later (‘s ochtends en ’s avonds) stroom opwekken. Je verlies wat op de piekmomenten maar in totaal blijf je evenveel opwekken.

Het is nog steeds aan te raden om een elektrische auto te nemen. Het laden van de auto kost veel stroom, maar als je slim kiest op welk moment je de auto oplaadt, voorkom je extra druk op het stroomnet.

Elektrische auto’s hebben bij het opladen in korte tijd veel stroom nodig. Bovendien wordt een groot deel van de auto’s op hetzelfde moment van de dag opgeladen. De meeste elektrische auto’s worden nu ’s avonds opgeladen: op hetzelfde moment als ook de lampen, televisie en wasmachine aanstaan. Laad een elektrische auto liever overdag op tussen 10 en 16 uur, of ‘s nachts tussen 21 en 7 uur. Dan vermijd je de drukte op het stroomnet. En op die momenten is het aandeel van duurzaam opgewekte stroom groter en de vraag naar stroom lager. Ook wordt de vraag naar stroom daarmee verspreid over een langere periode.

Je maakt het makkelijker voor jezelf door gebruik te maken van slimme apparatuur. Hiermee wordt het laden automatisch gestuurd op basis van de prijs van elektriciteit, het aanbod van (duurzame) elektriciteit of de belasting van het stroomnet. Lees meer over slim laden.

Het is nog steeds aan te raden om een warmtepomp te nemen. Op de meeste plekken is hier nog ruimte voor op het stroomnet. Een hybride warmtepomp kan je sowieso aanschaffen. Heb je redelijke of goede isolatie en ga je voor een volledig elektrische warmtepomp, dan zijn er een paar punten waar je op moet letten:

1. Kies een warmtepomp met voldoende vermogen. Zo voorkom je dat op koude dagen de naverwarmer moet worden gebruikt. Die verbruikt veel meer stroom dan de warmtepomp zelf en op de momenten dat de vraag groot zal zijn.
2. Kies een warmtepomp met een nachtstand. Die heeft een lager vermogen, wat zorgt voor minder geluid én minder stroomverbruik.
3. Vergroot de capaciteit van je verwarming door bijvoorbeeld grotere radiatoren of radiatorventilatoren te nemen. Met een grotere capaciteit kun je verwarmen met een lagere temperatuur. De warmtepomp werkt dan efficiënter en vraagt minder energie.
4. Verwarm je woning gelijkmatig. Zet de thermostaat 's nachts hooguit 1 of 2 graden lager dan overdag. Anders moet de warmtepomp harder werken om het huis weer op te warmen. Dat kost meer energie dan het huis op temperatuur houden.
5. Stel een tijdklok in voor je voorraadvat met warm water. Verwarm het vat buiten de piektijden, dus overdag tussen 10 en 16 uur of ’s nachts tussen 21 en 7 uur.

Moet je aansluiting verzwaard worden? Neem dan op tijd contact op met je netbeheerder. Je volgende stap hangt af van het antwoord van je netbeheerder:

• Er worden geen problemen verwacht.
• De kan is groot dat er problemen gaan ontstaan. De wachttijd voor een aansluiting kan daardoor langer zijn.
• Er zijn al problemen en er is geen ruimte voor een zwaardere aansluiting. De wachttijd voor een aansluiting is langer.

Worden er geen problemen verwacht dan kan je door met de aanschaf van een warmtepomp. Als de wachttijd voor een aansluiting naar verwachting langer dan vijf jaar is, overweeg dan een hybride warmtepomp.

Tip: gaat je cv-ketel stuk voordat je aansluiting verzwaard is? Je kunt voor de tussentijd een cv-ketel huren. Dan zit je niet meteen nog 15 jaar vast aan het gas. Als de aansluiting is verzwaard, kun je een volledig elektrische warmtepomp nemen.