Synthetische koudemiddelen zijn meestal fluorkoolwaterstoffen (hfk’s). Die komen niet in de natuur voor, ze worden gemaakt. Ze hebben een zeer sterk broeikaseffect als ze in de lucht terechtkomen ('weglekken').
Maar er zijn steeds strengere Europese eisen voor de koudemiddelen. Daardoor wordt het klimaateffect van koudemiddelen bij nieuwe warmtepompen steeds kleiner.

• Vanaf 2025 mag het klimaateffect van synthetische koudemiddelen hooguit 750 keer sterker zijn dan CO2. Het synthetische koudemiddel R32 voldoet daaraan: dat is ruim 600 keer zo sterk als CO2. Synthetische koudemiddelen zoals R410a (ruim 2000 keer zo sterk) en R134a (1800 keer zo sterk) zijn vanaf dan verboden.
• Vanaf 2027 worden de eisen aangescherpt en zijn in warmtepompen alleen koudemiddelen toegestaan die hooguit 150 keer sterker zijn dan CO2.
• Vanaf 2035 mogen er alleen nog natuurlijke koudemiddelen in nieuwe warmtepompen worden toegepast. 

Natuurlijke koudemiddelen hebben een lage klimaatimpact: hooguit 3 tot 4 keer zo veel als CO2. Dat scheelt dus een hoop! Voorbeelden zijn propaan (R290), isobutaan (R600a), CO2 (R744) en ammoniak (R717). Het zijn stoffen die van nature voorkomen in het milieu. Propaan is vrij eenvoudig als koudemiddel toe te passen in een warmtepomp, maar heeft als nadeel dat het brandbaar is. De andere natuurlijke koudemiddelen hebben weer andere nadelen, waardoor ze in de praktijk niet veel worden toegepast in warmtepompen thuis. In een monoblock warmtepomp die buiten staat is het risico op brand klein en kan propaan wel worden gebruikt. Ontdek meer over de voordelen van een monoblock buiten.

Met deze tips kun je het geluid van de buitenunit beperken:

1. Kies voor een stille warmtepomp. Het geluidsvermogen (decibel) staat op het energielabel.
2. Een modulerende warmtepomp (dat zijn de meeste) kan op lagere toeren werken. De pomp schakelt dan minder vaak aan en uit, en de ventilator in de buitenunit minder draait dan minder hard.
3. Een buffervat helpt ook tegen vaak aan- en uitschakelen van de warmtepomp. In het buffervat zit een voorraadje warm water voor de verwarming (cv). De warmtepomp hoeft daardoor minder vaak aan te slaan.
4. Je kunt ook een groter model buitenunit nemen (met hetzelfde vermogen). Deze heeft een grotere ventilator die minder hard hoeft te draaien en  daardoor wat minder geluid maakt.
5. Verder kun je het geluid ook dempen met een speciale geluidsdempende ombouwkast of een geluidsabsorberende laag tussen de warmtepomp en muur.

Tip: Planten of struiken voor de buitenunit dempen het geluid ook. Een extra voordeel daarvan is dat je het apparaat ook minder goed ziet.

Op deze plekken geeft de buitenunit minder kans op geluidsoverlast:

1. Tegen een muur zonder ramen of deuren, bijvoorbeeld tegen de zijkant van je huis.
2. Bij of achter een schuurtje. Dan kun je hem ook uit het zicht zetten.
3. Op het dak van een aanbouw. Let wel op trillingen (zie de volgende tips). 
4. Op voldoende afstand van de grens met de buren. Bijvoorbeeld midden tegen de achterkant van het huis.

Let op: Zet de buitenunit niet vlakbij een slaapkamerraam van jezelf of de buren.

Een buitenunit kan trillingen veroorzaken. Die kun je op de volgende manieren voorkomen:

1. Plaats de buitenunit op een stevige, verharde ondergrond.
2. Daken kunnen gevoelig zijn voor trillingen. Vooral op een plat houten dak kan het dak gaan meetrillen (resoneren). Boven een woonkamer of slaapkamer is dat onprettig. Een geluidsdempende kast of een geluidsabsorberende laag tussen de warmtepomp en het dak of de muur kan helpen.

Voor appartementen geldt dezelfde geluidsnorm. De 'grens met de buren' gaat dan over de ramen en deuren van de appartementen naast, boven en onder de jouwe. Dat maakt het plaatsen van een buitenunit lastiger, maar niet altijd onmogelijk.

Wat zou bijvoorbeeld kunnen?

• Als je op de onderste verdieping woont en een tuin hebt, kun je daar een buitenunit neerzetten. Kijk bij de tussenwoning voor tips.
• Als je op de bovenste verdieping woont, zou je een buitenunit op het dak kunnen zetten.
• Woon je in een laag appartementengebouw (bijvoorbeeld 3 of 4 verdiepingen), dan kun je misschien een warmtepomp op het gezamenlijke dak plaatsen.
• Komen er meer units op het dak te staan, dan zijn geluiddempende kasten verstandig.

Wil je een eigen warmtepomp, bespreek dat dan altijd met de VvE. Een gezamenlijke oplossing (samen met alle eigenaren) kan slimmer zijn.

Bij redelijke isolatie zit er bijvoorbeeld 8 tot 12 centimeter isolatiemateriaal in het dak en de vloer. In de ramen zit HR++ glas en je hebt spouwmuurisolatie. Let op: dit is een voorbeeld. Zit er ergens in jouw huis een dunnere laag, dan kan die gecompenseerd worden door een dikkere laag op een andere plek.

Je kunt ook letten op het bouwjaar. Vanaf 1992 zijn huizen bij de bouw redelijk geïsoleerd (let op: HR++ glas was tot 2000 nog niet standaard, check of jouw huis dit heeft). Vanaf 2000 werd de isolatie steeds beter. Vanaf 2009 krijgen huizen bij de bouw goede tot zeer goede isolatie. In al deze huizen is de isolatie voldoende om over te stappen op een volledig elektrische warmtepomp. 

Misschien moet je nog wel iets doen aan de capaciteit van je radiatoren of convectoren. Hoe meer warmte die kunnen afgeven, hoe zuiniger de warmtepomp werkt. Het kan helpen om radiatoren of convectoren te vervangen door grotere, of er een paar bij te plaatsen. Vloerverwarming is heel geschikt bij een warmtepomp. Lees alles over radiatoren en vloerverwarming.

Verder kan het helpen om je ventilatie energiezuiniger te maken. Dat kan bijvoorbeeld met een ventilatie-unit in de buitenmuur die de warmte terugwint (wtw). Je blijft daarmee goed ventileren, maar de binnenkomende koude lucht wordt alvast een beetje opgewarmd door de warme lucht die naar buiten gaat. Lees meer over energiezuinige ventilatiesystemen.

Heeft je huis nog niet overal redelijke of goede isolatie? Dan kun je een hybride warmtepomp installeren. Alleen als je nergens isolatie hebt is het beter om eerst te beginnen met isoleren en daarna een hybride warmtepomp te plaatsen. Zo haal je meer uit je warmtepomp. Ben je van plan om de isolatie op korte termijn (bijvoorbeeld binnen 5 jaar) op orde te hebben? Kies dan voor een all-electric-ready variant van de warmtepomp. Deze kan je eerst hybride gebruiken naast je cv-ketel. Zijn de isolatie, ventilatie en je radiatoren eenmaal op orde, dan kun je de warmtepomp makkelijk aanpassen zodat je deze als volledig elektrisch kunt gebruiken.

Meer over de isolatie en het bouwjaar vind je op Alles over isoleren.

Een warmtepomp en gewone elektrische verwarming werken allebei op stroom. Maar hoe ze die stroom gebruiken om warmte te maken, verschilt. 

Gewone elektrische verwarming (bijvoorbeeld een straalkachel, heteluchtkachel, elektrische cv-ketel of elektrische vloerverwarming) zet stroom volledig om in warmte. 1 kilowattuur elektriciteit wordt dus omgezet in 1 kilowattuur warmte. Elektrische verwarmingen hebben daarmee een rendement van ongeveer 100%.

Een warmtepomp gebruikt de elektriciteit niet om warmte te produceren, maar om warmte uit de buitenlucht of bodem te halen en naar binnen te brengen. Daardoor kan een warmtepomp met 1 kilowattuur stroom wel 4 tot 5 kilowattuur warmte voor verwarming maken. Simpel gezegd: je stopt er 1 kilowattuur aan stroom in en je krijgt er 4 tot 5 kilowattuur aan warmte uit. Warmtepompen hebben voor verwarming dus een rendement van 400 tot 500%.

Ben je benieuwd hoe een warmtepomp precies werkt? Bekijk dan de uitlegvideo warmtepomp.

De meeste warmtepompen geven warmte af via het verwarmingswater dat door je verwarming stroomt. Een warmtepomp warmt het verwarmingswater meestal op tot 35 tot 55 graden, een cv-ketel staat vaak afgesteld op maximaal 60 of 80 graden. Een warmtepomp werkt dus met een lagere temperatuur. Daarmee kan je huis toch snel genoeg warm worden, als je radiatoren of de vloerverwarming (je afgiftesysteem) hiervoor geschikt zijn. Hierbij is het belangrijk dat het afgiftesysteem voldoende oppervlakte heeft.

Oude, slecht geïsoleerde huizen zijn gebouwd met grote radiatoren. Als zo’n huis later betere isolatie heeft gekregen, dan zijn de bestaande radiatoren vaak groot genoeg om het huis met lagere temperatuur goed te verwarmen. Lukt dat niet, dan kun je een paar dingen (laten) aanpassen:

• Je kunt bestaande radiatoren verbeteren met een radiatorventilator. Die bevestig je op of onder de radiator. Hij zorgt ervoor dat de warmte van de radiator sneller verspreid wordt.
• Je kunt een of meer radiatoren in de woonkamer, keuken en badkamer laten vervangen door grotere of dikkere radiatoren of door speciale radiatoren voor lage temperatuur. Je kunt ook 1 of 2 radiatoren bijplaatsen.
• Je kunt vloerverwarming of wandverwarming laten aanleggen: die zijn gemaakt voor verwarmen met lage temperaturen.

Lees meer over alle oplossingen op lage temperatuur verwarming.

Ook als je in een huurwoning woont of te maken hebt met een VvE, zijn er mogelijkheden om een warmtepomp te nemen. Lees op Verbeterjehuis.nl wat je kunt doen.

Wil je persoonlijk advies voor jouw situatie? Een energiecoach of energie-adviseur kan je helpen. Op Vind het energieloket in je gemeente zoek je gemakkelijk naar het energieloket van jouw gemeente. Daar kunnen ze je verder helpen.

Een warmtepomp kan ook een andere bron voor warmte hebben. Je hebt dan geen buitenunit nodig. Deze opties hebben allemaal zo hun eigen voor- en nadelen. Bekijk de verschillen en bepaal wat in jouw situatie het beste is.

Alternatieve bronnen voor warmte:

• Ventilatielucht. Woningen met mechanische ventilatie zijn geschikt voor een ventilatiewarmtepomp. Deze warmtepomp haalt warmte uit de lucht die afgezogen wordt, en gebruikt die voor het verwarmingswater.
• PVT-panelen wekken stroom op én halen warmte uit het zonlicht en de buitenlucht. Het aantal panelen dat je nodig hebt is afhankelijk van type PVT-paneel en vermogen van de warmtepomp. De aanschafkosten zijn hoger dan van een warmtepomp met buitenunit die de lucht als bron heeft.
• Warmte uit de bodem. Woningen met ruimte om het huis heen kunnen een bodembron aanleggen. Hiervoor wordt in de tuin een gat geboord tot 80 meter diep. Omdat het een ingrijpende actie is, en duurder dan een buitenunit, wordt het vaker toegepast in nieuwbouwwoningen en ligt het voor hybride warmtepompen niet voor de hand.
• Als je voldoende ruimte binnen hebt, is een monoblock-warmtepomp voor binnen ook een optie. Hierin zijn de binnen en buitenunit samengevoegd in één apparaat dat in de woning wordt geplaatst. Er wordt een aan- en afvoer gemaakt in de gevel of in het dak om de buitenlucht aan te zuigen en afgekoeld weer uit te blazen. Met een monoblock-warmtepomp in de woning er meer kans op geluidsoverlast in de woning.

Bekijk ook het volledige overzicht met alle soorten warmtepompen 

Als je cv-ketel het nog goed doet, en nog niet zo oud is (bijvoorbeeld zo’n 5 jaar) kan je een hybride warmtepomp naast je huidige cv-ketel installeren. Je hoeft je cv-ketel niet voortijdig te vervangen of te wachten tot je cv-ketel aan vervanging toe is.

Ook als je cv-ketel al wat ouder is kun je een hybride warmtepomp aanschaffen. Maar investeren in betere isolatie om gas te besparen is een betere keuze. Zo kun je straks in één keer overstappen op een volledig elektrische warmtepomp zodra je cv-ketel aan vervanging toe is.

Je kunt er ook voor kiezen om een warmtepomp aan te schaffen die je de eerste jaren nog hybride gebruikt en -als je woning er klaar voor is- ook volledig elektrisch kunt inzetten. Hiervoor zijn nog wel enkele aanpassingen nodig, maar je kunt dezelfde warmtepomp blijven gebruiken. Dit wordt ook wel een all-electric-ready installatie genoemd.

De overheid was van plan om vanaf 2026 te verplichten dat nieuwe verwarmingsinstallaties efficiënter zijn dan de huidige cv-ketels. Dat zou in de praktijk betekenen dat als je vanaf 2026 je cv-ketel ging vervangen, je verplicht was om minimaal een hybride warmtepomp te installeren. Ook een volledig elektrische warmtepomp of aansluiting op een warmtenet was mogelijk.

Inmiddels is in het hoofdlijnenakkoord dit plan voor verplichting geschrapt. Meer informatie over de eerder voorgenomen verplichting vind je op de website van de Rijksoverheid.

In de transitievisie warmte geeft jouw gemeente aan hoe jouw wijk van het aardgas af gaat, en wanneer. Kijk voor meer informatie op de site van jouw gemeente.

Komt er een warmtenet, maar duurt dat nog 10-20 jaar, dan kan je ervoor kiezen om in de tussentijd een (hybride) warmtepomp aan te schaffen. Een warmtepomp gaat namelijk zo’n 15 jaar mee.

De problemen rondom het stroomnet spelen op dit moment vooral op het hoogspanningsnet voor grootverbruikers (zoals industrie en zonneparken). Op dat net is het bijvoorbeeld soms niet mogelijk om nieuwe zonneparken aan te sluiten. Particulieren hebben daar geen last van, want zij zijn aangesloten op het laagspanningsnet.

Overweeg je de aanschaf van zonnepanelen, een warmtepomp of een elektrische auto? Dan is er op dit moment voldoende capaciteit op het net. Alleen in uitzonderlijke gevallen ontstaat er een probleem. Zo kan in wijken waar oude elektriciteitskabels liggen een piekmoment van zonnestroom zorgen voor overbelasting waardoor een klein deel opgewekte zonnestroom niet teruggeleverd kan worden aan het net. Zonnepanelen schakelen dan automatisch tijdelijk uit. Voor warmtepompen zijn geen problemen bekend.

In de komende jaren heeft het net een grotere capaciteit nodig. Netbeheerders zijn daarom bezig met het verzwaren van het net in wijken waar nog oude elektriciteitskabels liggen, zodat aan de groeiende stroomvraag kan worden voldaan.

Nee, je hebt geen zonnepanelen nodig als je een warmtepomp neemt. Ook als je stroom van het elektriciteitsnet afneemt, ga je met een warmtepomp besparen op je energierekening. In onze besparingen houden we dan ook geen rekening met zonnepanelen.

Wel kunnen zonnepanelen in combinatie met een warmtepomp extra voordeel opleveren voor je portemonnee. Een deel van de stroom die jouw zonnepanelen opwekken, gaat rechtstreeks naar de warmtepomp. Die stroom hoef je dus niet in te kopen van het net. Daarnaast kan je de stroom die je aan het elektriciteitsnet levert verrekenen met de stroom die je van het net afhaalt. Dat heet salderen. Dat werkt zo: jouw zonnepalen wekken vooral in de zomer stroom op, en veel minder in de winter. Terwijl jouw warmtepomp vooral in de winter stroom gebruikt om je huis te verwarmen. Door de salderingsregeling maakt dit niet uit: je kan de zonnestroom die je in de zomer aan het net levert wegstrepen tegen de stroom die je warmtepomp in de wintermaanden verbruikt. Daardoor is je energierekening een stuk lager.

Het voordeel voor het klimaat zit vooral in de zonnestroom die rechtstreeks naar je warmtepomp gaat. Want ook als je zonnepanelen hebt, gebruik je nog steeds energie van het stroomnet. En die zorgt voor een hogere CO2-uitstoot dan jouw zelf opgewekte zonnestroom. Voor het milieu is het daarom goed om je eigen zonnestroom slim te gebruik. Bij een volledig elektrische warmtepomp kan je bijvoorbeeld inregelen dat je het voorraadvat voor warm water overdag opwarmt met de stroom van je eigen zonnepanelen.

Goed om te weten: ook als je geen zonnepanelen hebt, heb je met een warmtepomp een lagere energierekening dan met een cv-ketel op gas.