Voor het klimaat is het goed om minder gas te verbruiken. Een modulerende klokthermostaat in de woonkamer helpt daarbij. Zo'n thermostaat laat de cv-ketel op verschillende standen branden, dat noemen we 'moduleren'. Als er minder warmte nodig is, brandt de ketel ook minder hard. Op deze manier werkt je cv-ketel een stuk zuiniger dan met een eenvoudige aan-uit klokthermostaat. 

Met een klokthermostaat in de woonkamer kan je instellen op welke tijden de verwarming aan en uit moet gaan, bijvoorbeeld als je opstaat of naar bed gaat. Dat gebeurt dan automatisch, je hoeft er zelf niet meer aan te denken. Daardoor brandt de verwarming niet op tijden dat dit niet nodig is, en dat zorgt meteen voor een lagere energierekening. Met thermostaatknoppen op de radiatoren van de slaapkamers, wc en badkamer kun je de verwarming in die ruimtes regelen.

Tips voor de thermostaat

Kosten en besparingen

Met een modulerende thermostaat werkt je cv-ketel slimmer en zuiniger. De thermostaat 'praat' met je cv-ketel en geeft door hoe hard of zacht de ketel moet branden. Een cv-ketel die op een laag pitje brandt, is een stuk zuiniger dan een ketel die voluit brandt. Moduleren bespaart zo’n 3 procent op de stookkosten. 

Een modulerende thermostaat is te koop vanaf zo’n 80 euro. Een modulerende klokthermostaat kost zo’n 150 euro, daarmee kan je makkelijk automatisch een zuinig stookprogramma gebruiken. Daar bovenop zijn er allerlei extra’s beschikbaar die het gemak en comfort verhogen, bijvoorbeeld bediening op afstand via de smartphone of zelflerend opwarmen.

Op elke radiator, convector of vloerverwarming kun je een thermostaatknop zetten. Zo'n knop wordt ook wel thermostatische radiatorkraan of thermostaatkraan genoemd. Met een thermostaatknop kun je een paar procent besparen op je verwarmingskosten. De knop zorgt ervoor dat de radiator dicht gaat als de ingestelde temperatuur in de kamer is bereikt. Stand 3 is ongeveer 20 graden. Met een thermostaatknop wordt het niet te warm in de kamer. Dat is anders met een gewone radiatorknop: die kan alleen open en dicht en blijft warmte afgeven als hij open is. In kamers waar je niet bent, is het verstandig om de thermostaatknop dicht te draaien, zodat je daar niet onnodig verwarmt. Lees ook de Bespaartips verwarming.

In de woonkamer géén thermostaatknoppen

In de woonkamer heb je géén thermostaatknoppen nodig op de radiatoren, sterker nog: die zijn af te raden. In de woonkamer regelt de (klok)thermostaat die aan de muur hangt de verwarming. Daarvoor moeten de radiatorkranen in de woonkamer altijd helemaal open staan, anders werkt de cv-ketel niet meer goed. Neem in de huiskamer dus gewone knoppen op de radiatoren en draai die helemaal open. Je kunt de knoppen ook laten weghalen door de monteur: dan kun je ze ook niet per ongeluk dicht draaien.

Wat kost een thermostaatknop?

Thermostaatknoppen zijn te koop voor € 30. Dat is zo'n € 15 meer dan een standaard radiatorknop. Er zijn ook elektronische radiatorkranen te koop die je van afstand kunt regelen, die zijn duurder. Als je een nieuwe radiator laat plaatsen, is het slim om er meteen een thermostaatknop op te laten zetten: dat kost bijna niks extra. Let op: in de woonkamer (waar de kamerthermostaat hangt) moet je géén thermostaatknoppen op de radiatoren zetten.

Nieuwe cv-ketel of warmtepomp?

Ga je de cv-ketel vervangen of krijg je een warmtepomp? Dan moet je sinds 10 maart 2020 in elke kamer afzonderlijk de temperatuur kunnen regelen (dit staat in artikel 6:55a van het Bouwbesluit 2012). In de woonkamer doe je dat met een klokthermostaat of kamerthermostaat. In de andere kamers kan het met een thermostaatkraan op de radiator(en). Als je die nog niet hebt, moet je de radiatorknoppen (laten) vervangen. Voor 4 radiatoren kost dat ongeveer € 120, plus de kosten voor de monteur. Elektronische kranen die je van afstand regelt zijn duurder. Vraag de installateur wat bij jou handig en mogelijk is.

Kosten thermostaatknoppen verdien je terug

Als je handig bent, kun je de knoppen zelf vervangen. In ruimtes waar je elke dag de verwarming aan hebt, verdien je de aanschafkosten dan in 2 winters terug via een lagere energierekening. In ruimtes die je niet altijd verwarmt, is de terugverdientijd langer. Laat je ze vervangen door een monteur, dan komen er kosten bij en duurt het ook langer voor je ze terugverdient.

Krijg je een nieuwe cv-ketel of warmtepomp? Laat dan meteen de knoppen vervangen. De monteur kan dit in één moeite door doen: dat scheelt tijd en voorrijkosten.

Klokthermostaat: meer gemak

Met een klokthermostaat blijft jouw huis stabiel op de gewenste temperatuur, zonder dat je te hard hoeft te stoken. Je stelt één keer in wat de temperatuur moet zijn tijdens bepaalde perioden, en de thermostaat voert dat programma automatisch uit. Meer gemak en comfort dus! En minder stookkosten dan bij een simpele kamerthermostaat, want je kunt niet meer vergeten de verwarming laag te zetten.

Let goed op dat je thermostaat modulerend is. Met een modulerende thermostaat werkt de cv-ketel zuiniger. Een modulerende cv-ketel stookt hard bij veel vraag naar warmte, en brandt zachter bij minder vraag. Dat is energiezuinig. In een lage stand gebruikt een hr-ketel weinig gas en haalt hij ook nog eens de meeste energie uit het gas dát hij verbruikt. Let op dat lang niet elke (klok)thermostaat ook modulerend is. Of dat zo is kun je opzoeken in de gebruikershandleiding.

Gemak en flexibiliteit

Bij sommige klokthermostaten kun je meerdere programma's instellen, met bijvoorbeeld andere tijden voor werkdagen en het weekend, of zelfs voor elke dag van de week.

Je kunt altijd tijdelijk van een programma afwijken ('overrulen'), zodat je de temperatuur even hoger of lager kunt zetten. De geprogrammeerde instellingen verdwijnen dan niet. Sommige thermostaten kan je ook met een app op de telefoon bedienen, handig als je bijvoorbeeld eerder of later thuis bent dan normaal. Kijk voor de mogelijkheden op Slimme thermostaat.

Zelflerend en weersafhankelijk

Een zelflerende thermostaat onthoudt hoe lang het duurt voordat de woning opwarmt. Hij zorgt dat het huis op de ingestelde tijd op temperatuur is. Je hoeft zelf dus geen opwarmtijd te rekenen, dat doet de thermostaat voor jou. Dat is prettig, maar het is niet per se zuiniger, er gaat namelijk ook wat energie verloren doordat de cv-ketel eerder aangaat. Vind jij het tijdens het opwarmen al comfortabel genoeg in huis, dan heb je geen zelflerende thermostaat nodig. Je stelt de verwarming dan gewoon in op het moment dat je opstaat en naar de woonkamer gaat.

Leren van het weer

Als het buiten ineens kouder wordt, reageert de zelflerende thermostaat ook: binnen een paar dagen start de ketel automatisch eerder op. Bij een weersafhankelijke thermostaat wisselt ook de maximumtemperatuur van het cv-water: als het erg koud is wordt het cv-water warmer (en warmt het dus sneller op in huis), op zachte dagen wordt het cv-water wat minder warm. Daardoor werkt de ketel iets zuiniger en is het in huis ook bij koud weer comfortabel.

Bedienen op afstand

Sommige klokthermostaten kan je via internet (dus ook met een smartphone) bedienen. Dat is handig als je onverwacht eerder of later thuis bent dan anders: je kan het ingestelde programma dan van een afstand 'overrulen'. Kijk voor meer informatie op Slimme thermostaat.

Thermostaatknoppen op de radiatoren zorgen ervoor dat de temperatuur in een kamer niet boven de ingestelde temperatuur komt, maar ze kunnen geen warmte vragen. Als de woonkamer op temperatuur is gaat daar geen warmte naartoe, en dus ook niet naar de andere kamers. Je kunt dit op verschillende manieren oplossen.

• Gebruik een draadloze kamerthermostaat en neem die mee naar de kamer waar warmte nodig is. De cv reageert dan op de temperatuur in die ruimte. Zet de thermostaatkraan wel iets hoger dan de temperatuur waar de draadloze kamerthermostaat op staat, anders houdt de thermostaatkraan de opwarming tegen. En draai de thermostatische kranen laag in kamers die je helemaal niet gebruikt.
• Gebruik een extra kamerthermostaat met voorrangsregeling (comfortregeling), bijvoorbeeld voor een werkkamer. De kamerthermostaten sturen allebei de cv-ketel aan, zodat allebei de ruimtes warm worden. Nieuw zijn domoticasystemen: dat zijn kamerthermostaten per ruimte die temperatuur draadloos doorgeven aan de ketel en de thermostaatkranen. Zo'n systeem kun je via internet aansturen.
• Gebruik een systeem met digitale radiatorknoppen met ‘afstandbediening’ van de kamerthermostaat. Je kunt dan in elke kamer zorgen dat de cv-ketel gaat branden door de thermostaatkraan hoger te zetten.

Vind een installatiebedrijf

Het gebruik van een klokthermostaat is makkelijk, maar het inregelen van de verwarming kan een klus zijn voor de specialist. De thermostatische regeling is extra belangrijk als jouw woning veel glas heeft aan de zonkant van het huis. Thermostaten stemmen de warmte van de verwarmingsinstallatie dan snel af op de warmte die de zon levert. Zo voorkom je onnodig hard stoken en een te warme woning.

Lees meer op CV-onderhoud en instelling.

Vind installateurs die aangesloten zijn bij branchevereniging Techniek Nederland.