Koelkasten en vriezers: welke kies ik?

Koelkasten en vriezers zijn energievreters. Met een zuinige koelkast of vriezer doe je het milieu dan ook een groot plezier. Let bij aankoop op het energielabel: een nieuwe koelvriescombinatie met energielabel B gebruikt zo’n 130 kWh per jaar aan stroom, een model met label E gebruikt 250 kWh. Bijna 2 keer zoveel. Dat scheelt jaar in, jaar uit 120 kWh per jaar.

Heb je nog een oude koelkast of vriezer van tien jaar of ouder? Dan is vervangen voor het milieu bijna altijd een goed idee, ook als de koelkast het nog doet. Koelkasten worden namelijk steeds zuiniger. De energie die je bespaart als je je koelkast vervangt, weegt ruimschoots op tegen de milieu-impact van het maken van de nieuwe koelkast.

Tips koelkast en vriezer kopen

01
Kies een passend formaat en let op het energielabel: ga voor een koelkast of vriezer met een (donker)groen label (label A, B of C).
02
Let ook op het stroomverbruik in kWh per jaar, dit vind je op het energielabel. Hoe lager, hoe beter.
03
Meet het stroomverbruik van je koelkast eens door, dan zie je hoeveel stroom hij gebruikt. Vooral bij oudere koelkasten is het verschil met een nieuwe zuinige koelkast groot: vervangen is dan goed voor het milieu en vaak ook voor je portemonnee.
04
Lees ook tips om je koelkast zuinig te gebruiken.

Zuinige koelkast kiezen: waar let je op?

Bedenk voordat je op zoek gaat naar nieuwe koelkast hoe groot die moet zijn. Een te grote koelkast gebruikt onnodig veel stroom, met een te kleine koelkast is het verleidelijk om er een tweede koelkast en/of vriezer bij te nemen. Twee koelapparaten verbruiken samen meer energie dan één groot apparaat.

Weet je welk model je wilt? Kies dan het zuinigste exemplaar dat je kunt vinden. Het stroomverbruik kun je aflezen op het energielabel (in kWh per jaar). Hoe lager, hoe beter. De zuinigste modellen zijn meestal wel duurder, maar daar staat tegenover dat je ook lagere stroomkosten hebt.

Nieuwe keuken? Vraag om zuinige koelkast!

Amerikaanse koelkast is een energieslurper

Een Amerikaanse koelkast (‘side by side’, met 2 deuren naast elkaar) ziet er mooi uit, maar is erg groot en verbruikt daardoor veel energie: zo’n 35 procent meer dan een koelvriescombinatie. Een te grote koelkast is een afrader voor het milieu en voor jouw portemonnee. De meeste huishoudens hebben helemaal niet zo'n grote koelkast nodig: daar staat hij dus onnodig veel energie te gebruiken. Handige extra’s als een luikje in de grote deur besparen wel wat energie, maar maken van de Amerikaan geen zuinige koelkast.

No frost of vershoudlade: goed idee?

Nieuwe koelkasten en vriezers hebben soms handigheidjes zoals no frost of een aparte vershoudlade voor vlees en vis. Die hebben voordelen, maar kunnen ook voor extra stroomverbruik zorgen.

No frost zorgt ervoor dat je geen ijsafzetting krijgt in je vriesgedeelte. Je hoeft je vriezer daardoor niet meer te ontdooien. Bij een zuinige koelkast kost no-frost ongeveer evenveel energie als handmatig ontdooien, maar het is wel veel makkelijker.

In een speciale vershoudlade voor vlees en vis is de temperatuur lager (net boven de nul graden), waardoor dit voedsel minder snel bederft. Als dit betekent dat je minder vaak vlees, kip of vis weg hoeft te gooien, is dit een goede aanvulling. Bovendien kun je de temperatuur in de rest van de koelkast hierdoor misschien minder koud zetten, wat energie bespaart.

Energielabel koelkasten en vriezers

Meer informatie Op het energielabel kun je het stroomverbruik van de koelkast zien. Hoe zuiniger de koelkast is, hoe beter voor het milieu. Ontdek wat er op het energielabel staat. Bekijk energielabel

Wanneer zal ik mijn oude koelkast vervangen?

Meestal is het goed om lang met spullen en apparaten te doen. Maar dat geldt niet voor oude koelkasten en vriezers. Moderne koelkasten zijn namelijk veel zuiniger dan de koelkasten die 10 jaar of langer geleden werden gemaakt. Voor het milieu (en meestal ook voor je portemonnee!) is het daarom altijd goed om je oude koelkast of vriezer te vervangen door een superzuinig exemplaar. Ook als je koelkast of vriezer nog niet stuk is! En hoe ouder jouw koelkast, hoe meer stroom je bespaart met een nieuwe, en hoe beter het dus is om hem te vervangen.

Het maken van een nieuwe koelkast kost weliswaar energie en materialen, maar dat wordt ruimschoots goedgemaakt doordat een nieuwe superzuinige koelkast jaar in jaar uit véél minder stroom gebruikt. Tip: Meet het verbruik van je oude koelkast met een energiemetertje. Dat is een slimme stekker die je tussen het stopcontact en het apparaat plaatst. Je ziet dan precies hoeveel je met een nieuwe koelkast kunt besparen. Energiestekkers zijn te koop bij elektronicawinkels, bouwmarkten en webwinkels.

Belangrijk: breng je oude koelkast of vriezer niet naar de kringloop en geef hem niet weg, maar lever hem gescheiden in zodat hij goed gerecycled kan worden.

Tip Met een energiestekker kan je het stroomverbruik van de koelkast meten. Handig om te vergelijken met een nieuwe!

Besparing nieuwe koelvriescombi

Hoeveel bespaar je als je een oude koelvriescombi vervangt door een nieuwe? We zetten het op een rij voor koelvriescombinaties van 10, 15, 20 en 25 jaar oud. Hoe ouder het apparaat, hoe hoger het stroomverbruik. Het nieuwe apparaat in dit voorbeeld heeft energielabel C en verbruikt 160 kWh per jaar.

De besparingen zijn berekend met een stroomprijs van 25 cent (dat is de gemiddelde stroomprijs voor 2025-2040). Hoeveel jij in 2024 bespaart, hangt af van welke stroomprijs je nu betaalt.

Leeftijd koelvriescombi	Jaarlijks verbruik van die koelvriescombi	Jaarlijks verbruik nieuwe koelvriescombi	Jaarlijkse besparing stroomkosten bij stroomprijs 25 cent
10 jaar	280 kWh	160 kWh	€ 30
15 jaar	350 kWh	160 kWh	€ 50
20 jaar	370 kWh	160 kWh	€ 50
25 jaar	470 kWh	160 kWh	€ 80

Milieu Centraal rekent voor de lange termijn met een stroomprijs van 25 cent per kilowattuur. Dit is de gemiddelde prijs die verwacht wordt voor de jaren 2025-2040. We rekenen hiermee omdat de besparing niet eenmalig is, maar jaarlijks terugkeert. Op dit moment (januari 2024) is de gemiddelde stroomprijs ongeveer 37 cent. Daarmee is de besparing hoger: er komt ongeveer de helft bij. Maar de uiteindelijke besparing dit jaar hangt natuurlijk af van jouw stroomprijs.

Zie voor meer toelichting: Energieprijzen voor besparingen.

Tips koelkast en vriezer gebruiken

01
Laat restjes eten eerst afkoelen voor je ze in de koelkast of vriezer zet. Anders moet het apparaat harder werken en dat kost meer stroom.
02
Koelkast leeg? Zet hem uit! Bijvoorbeeld als je een lange reis maakt of als je weggaat uit je vakantiehuisje. Maak de koelkast wel even schoon en zet de deur op een kier: anders gaat hij stinken.
03
Heb je een tweede koelkast? Zet hem alleen aan als je extra koelruimte nodig hebt, bijvoorbeeld voor een feestje. Heb je permanent meer ruimte nodig? Overweeg dan een grotere koelkast aan te schaffen zodat je de tweede de deur uit kunt doen.

Koele plek, ontdooien en open deuren

Met een paar simpele dingen kun je ervoor zorgen dat je koelkast niet onnodig veel energie gebruikt. Zet hem bijvoorbeeld niet naast de oven en controleer af en toe of de deur nog goed sluit.

Niet onnodig hard laten werken

Voorkom dat de koelkast of vriezer onnodig hard moet werken. Plaats de koelkast niet direct naast een warm apparaat, zoals een oven of vaatwasser. En zet hem minstens 10 cm van de muur af, zodat hij zijn warmte goed kwijt kan.

Laat maaltijden buiten de koelkast afkoelen, en zet ze dan pas in de koelkast. Afkoelen gaat snel als je de pan of kom in een bodem koud water zet. Andersom geldt dat je bevroren producten het beste in de koelkast kunt laten ontdooien. De kou van de ingevroren producten helpt dan de koeling van de koelkast.

Regelmatig ontdooien

Ontdooi het vriesgedeelte van de koelkast of de vriezer regelmatig. Met een ijslaag verbruikt je vriezer of vriesvak waarschijnlijk meer energie. Tip: doe dit in de winter als het vriest, dan kan je de inhoud buiten goed koud houden.

De meeste moderne koelvriescombinaties zijn uitgerust met een no-frost systeem. Daarin ontstaat geen ijsafzetting: je hoeft de vriezer dus niet meer te ontdooien.

Niet gebruiken als opslag

Bewaar alleen producten in de koelkast die ook echt gekoeld moeten worden. Een koelkast die vol staat gebruikt ongeveer evenveel energie als een koelkast die niet helemaal vol is. Je hoeft dus geen extra producten in de koelkast te zetten om hem vol te maken. Dat zit zo: het afkoelen van extra producten in de koelkast leidt tot een hoger energieverbruik. Tegelijk komt er minder warme lucht de koelkast in als je de deur opent (want er is minder ruimte). Voor een minder volle koelkast geldt het tegenovergestelde: minder energie is nodig voor het koelen van producten maar meer voor het afkoelen van binnenkomende lucht. Uiteindelijk maakt het niet uit hoe vol de koelkast staat. Merk je dat de koelkast altijd vrij leeg is, dan is het slim om een kleinere koelkast te overwegen.

Open deur?

Tip! Ontdooi de koelkast of vriezer in de winter als het vriest. De inhoud kan dan tijdelijk naar buiten.

Tweede koelkast: energieslurper

2 op de 5 Nederlanders heeft meer dan één koelkast in huis. Gemiddeld verbruikt een tweede koelkast 140 kWh per jaar. Als je die de deur uit doet, bespaar je met de stroomprijs op lange termijn 35 euro .

Wil je de tweede koelkast toch houden? Gebruik hem dan alleen op de momenten dat je extra koelruimte nodig hebt, bijvoorbeeld tijdens een feestje. Heb je bijna altijd extra koelruimte nodig omdat de koelkast in jouw keuken te klein is? Dan kun je beter jouw 2 losse koelkasten vervangen door een nieuwe koelkast die groter en zuinig is. Of kijk naar manieren om minder producten tegelijk te koelen. Zet bijvoorbeeld pakken en flessen in de voorraadkast en koel ze alleen wanneer nodig.

Milieu Centraal rekent voor de lange termijn met een stroomprijs van 25 cent per kilowattuur. Dit is de gemiddelde prijs die verwacht wordt voor de jaren 2025-2040. We rekenen hiermee omdat de besparing niet eenmalig is, maar jaarlijks terugkeert. Op dit moment (januari 2024) is de gemiddelde stroomprijs ongeveer 37 cent. Daarmee is de besparing hoger: er komt ongeveer de helft bij. Maar de uiteindelijke besparing dit jaar hangt natuurlijk af van jouw stroomprijs.

Zie voor meer toelichting: Energieprijzen voor besparingen.

Oude koelkast? Inleveren!

Een oude koelkast of vriezer kun je beter niet verkopen, weggeven of naar de kringloop brengen. Het is voor het milieu beter als hij niet meer gebruikt wordt. De meeste materialen van de koelkast kunnen goed gerecycled worden, en als je hem op de juiste manier afdankt wordt ook het koelmiddel op de juiste manier (zonder schade voor het milieu) verwerkt. De verkoper neemt de oude koelkast gratis mee als hij de nieuwe komt brengen en zorgt ervoor dat hij goed gerecycled wordt. Je kunt een oude koelkast of vriezer ook zelf naar de milieustraat brengen.

Meer weten over de recycling? Bekijk dit filmpje van Wecyle.

Koelen, vriezen en het milieu

Koelkasten en vriezers hebben impact op het milieu omdat er grondstoffen nodig zijn om ze te maken, en omdat de apparaten stroom gebruiken. Minstens driekwart van de milieu-impact van koelkasten zit in het gebruik (stroomverbruik). De rest is toe te rekenen aan de productie (materialen, energie) en transport.

Stroomverbruik koelkast en vriezer

Grondstoffen en koelmiddel (isobutaan, HFK, CFK)

Koelkasten en vriezers bestaan voornamelijk uit ijzer en kunststof, waaronder isolatiematerialen. Verder zitten in koelkasten zogeheten koudemiddelen. In moderne koelkasten is dat meestal isobutaan: deze stof belast het milieu nauwelijks. In koelkasten en vriezers van een paar jaar oud kunnen nog HFK’s als koudemiddel zitten: dat zijn sterke broeikasgassen. Deze HFK’s mogen sinds 2015 niet meer als koudemiddel in koelkasten worden gebruikt omdat ze sterk bijdragen aan klimaatverandering.

Het is daarom extra belangrijk om je koelkast goed te laten recyclen: deze HFK’s kunnen dan op zo'n manier worden verwijderd dat ze niet zomaar in de lucht komen. In heel oude koelkasten (van voor 1995) kunnen nog (H)CFK’s zitten. CFK's taste de ozonlaag aan: daarom is de handel in koelkasten en vriezers met CFK's sinds 1996 verboden. Lever een oude koelkast altijd in bij de milieustraat zodat de CFK's afgevangen kunnen worden. Zet hem dus nóóit aan de weg en verkoop hem niet.

Meer informatie

Wil je meer weten over het energielabel op koelkasten en vriezers? Kijk op Energielabel.nl.
De Consumentenbond vergelijkt regelmatig energieverbruik van elektrische apparaten.
Kijk op de website van je gemeente waar je je oude koelkast kunt inleveren.
Inleverpunten vind je ook via Wecycle.nl.

Koelkasten en vriezers

Tips koelkast en vriezer kopen

Zuinige koelkast kiezen: waar let je op?

Nieuwe keuken? Vraag om zuinige koelkast!

Nieuwe keuken? Vraag om zuinige koelkast!

Amerikaanse koelkast is een energieslurper