Er zijn ledlampen in bijna alle soorten, maten en tinten. Doordat ze weinig energie verbruiken én lang meegaan, ben je met led na een tijdje goedkoper uit. In eerste instantie ben je natuurlijk wel wat geld kwijt voor de nieuwe ledlamp. Maar die kosten verdien je terug door het lagere stroomverbruik. Bovendien gaan ledlampen veel langer mee dan gloei- of halogeenlampen. Je hoeft ledlampen dus veel minder vaak te vervangen, waardoor je ook weer kosten uitspaart.

De energie die het kost om een ledlamp te produceren win je binnen 300 branduren terug. De milieu-impact van halogeen- en gloeilampen zit vooral in de elektriciteit die nodig is om ze te laten branden.

Milieu Centraal geeft tips om energie te besparen met verlichting, helpt je stap voor stap op weg om de juiste lamp te kiezen én vertelt waar je oude lampen kunt inleveren.

Tips om te besparen op verlichting

Halogeen- en gloeilamp vervangen loont!

De meeste mensen weten wel dat gloeilampen erg onzuinig zijn. Maar ook halogeenlampen gebruiken veel meer stroom dan ledlampen: zo'n 85 procent meer. Toch branden er in Nederlandse huizen nog steeds van deze onzuinige lampen, ook al zijn ze bijna niet meer te koop. Misschien voelt het raar om een nog werkende lamp te vervangen, maar voor het klimaat en je energieverbruik is het beter. 

Wat kan je hiermee besparen? Een voorbeeld:

Je vervangt in de woonkamer en keuken 10 halogeenlampen van 20 Watt en 1 gloeilamp  van 40 Watt door ledlampen van 4 Watt. Daarmee bespaar je jaarlijks 127 kWh: dat komt neer op zo'n 32 euro per jaar. 

Wat kost een ledlamp?

In de winkel kost een ‘gewone’ ledlamp gemiddeld € 5,80. Bijzondere uitvoeringen kosten meer. Je hebt de keuze uit A-merken (wat duurder dan gemiddeld) en huismerken (wat goedkoper dan gemiddeld). Je kunt ook ledlampen in een webshop bestellen, daar zijn ze vaak goedkoper en heb je soms ook meer keuze. Je betaalt wel verzendkosten. Koop je meerdere lampen tegelijk dan vallen de verzendkosten per lamp mee.

Met led meestal goedkoper uit

Om te kopen zijn ledlampen duurder dan halogeen- of gloeilampen. Maar als je het stroomverbruik én de levensduur meetelt, ben je in veel gevallen toch goedkoper uit met led. Zo gaan ledlampen vaak 15.000 branduren mee, terwijl een gloeilamp maar 1.000 branduren meegaat. Je moet dus eigenlijk de aanschafkosten van 1 ledlamp vergelijken met die van 15 gloeilampen. Je bespaart verder 90 procent op de elektriciteitskosten, omdat de ledlamp veel minder stroom gebruikt dan de gloeilamp.

Een halogeenlamp is iets minder onzuinig en gaat minder snel stuk dan een gloeilamp. Led bespaart 85 procent energie ten opzichte van halogeen en gaat 7,5 keer zo lang mee. Uiteraard gaat dit niet op als de lamp voortijdig stuk gaat of weinig brandt, dan kan een ledlamp toch duurder uitpakken.

Lagere energierekening door zuinige lamp

Met spaarlampen en ledlampen kun je veel besparen op je energiekosten. Hoewel halogeenlampen 30 procent zuiniger zijn dan gloeilampen, loont het ook om halogeenlampen te vervangen door ledverlichting. Helaas is er nog niet voor elk type halogeenlamp een ledlamp beschikbaar.

In de tabel hieronder kun je bekijken wat je aan energiekosten bespaart als je gloeilampen vervangt door ledlampen.

Toelichting energiekosten

Spaarlampen ook vervangen?

Spaarlampen (CFL’s) zijn bijna net zo zuinig als ledlampen. Het is daarom niet nodig om nog brandende spaarlampen te vervangen. Ten opzichte van de ledlamp, kent de spaarlamp wel een aantal nadelen. Zo duurt het even voordat de spaarlamp voluit licht geeft en functioneert de lamp slecht bij kou (niet geschikt voor gebruik in de tuin of schuur). Ook gaat een spaarlamp eerder stuk bij vaak aan- en uitschakelen. En als laatste nadeel moet de lamp met zorg worden opgeruimd mocht hij stukgaan in verband met kwik.

Energiezuinige lamp: beter voor het milieu

Bijna 99 procent van de milieudruk van gloeilampen ontstaat door het elektriciteitsgebruik van de lamp. De meeste elektriciteit wordt namelijk opgewekt via verbranding van fossiele brandstoffen zoals gas en steenkool. Die gaan een keer op. Verder komt bij de verbranding van gas en steenkool veel CO2 vrij; dat draagt bij aan klimaatverandering. En elektriciteitsproductie levert vervuilende stoffen op (zwaveldioxide, stikstofoxide en kwik).

Energiezuinige lampen belasten het milieu veel minder, doordat ze tot 90% minder elektriciteit gebruiken. Het energiezuinigst zijn ledlampen, spaarlampen en tl-lampen. Gloeilampen en halogeenlampen zijn veel minder zuinig. Door wetgeving zijn gloeilampen grotendeels uit de winkel verdwenen, net als sommige halogeenlampen.

Het is beter voor het milieu om ook een onzuinige lamp die het nog doet te vervangen door een ledlamp. Gloei- en halogeenlampen verspillen veel energie en zorgen daarom voor onnodig veel milieudruk. De invloed van het weggooien van de oude lamp is laag vergeleken met de milieuwinst die ontstaat doordat de ledlamp energie bespaart.

Milieubelasting van productie vergeleken

De productie van ledlampen kost meer energie dan die van gloei- of halogeenlampen. Maar tijdens het gebruik levert een energiezuinige lamp zoveel elektriciteitsbesparing op ten opzichte van een ouderwetse lamp, dat dit het nadeel ruimschoots overtreft. Zo heeft Milieu Centraal berekend dat een ledlamp van 4,5 watt al vanaf 120 branduren energie bespaart ten opzichte van een 40 watt gloeilamp. Aangezien de ledlamp dan nog 14.880 branduren voor de boeg heeft, zal de winst uiteindelijk heel groot zijn.

Daglicht optimaal gebruiken

Als het lukt om daglicht optimaal te benutten, heb je minder verlichting nodig in huis. Maak de ramen zo vrij mogelijk en voorkom dat gordijnen of kamerplanten lichtinval tegenhouden. Gebruik lichte kleuren die het daglicht goed weerkaatsen zoals witte muren en een lichte vloer. In sommige huizen is een lichtkoepel of dakkapel een slimme oplossing om energie te besparen met natuurlijk daglicht.

Lampen uit als er niemand is

Laat je lampen branden als je de kamer verlaat? Zonde, want dan verspil je elektriciteit. Schakel verlichting direct uit als je weggaat, zo bespaar je stroomkosten.

Voor ruimtes waar je vaak in en uit gaat, zoals de gang en het toilet, kan een licht- of bewegingssensor uitkomst bieden. Daarmee gaat de lamp vanzelf uit als het licht is of als er niemand is. Let wel op dat de sensor zelf niet te veel energie gebruikt. Ook een tijdklok kan helpen om lampen vanzelf uit te laten gaan.

Het is een fabeltje dat het aan- en uitschakelen van tl- en spaarlampen meer stroom zou kosten dan tussentijds aanblijven. Vaker aan- en uitschakelen zorgt wel voor slijtage van de lamp.

Milieuvriendelijke armaturen kiezen

Een armatuur is het omhulsel van een lamp. Bijvoorbeeld de hele schemerlamp, van de poot tot aan de fitting. Het is beter voor het milieu om een tweedehands armatuur te kopen; dat bespaart grondstoffen en scheelt de energie die nodig is om een nieuwe te maken. Bedenk dat donkere of dichte lampenkapjes licht tegen houden, waardoor je wellicht een sterkere lamp moet indraaien.

Armaturen worden steeds vaker verkocht met bijgeleverde of ingebouwde lampen. Als de lamp is ingebouwd, kan je die niet verwisselen. Gaat zo'n ingebouwde lamp stuk dan is ook het armatuur niet meer goed bruikbaar.

Sluipverbruik, transformator en dimmer

Lampen die op 12 volt werken, hebben nog een transformator nodig die de netspanning (230 volt) omzet naar 12 volt. Zo'n transformator gebruikt soms ook stroom met het licht uit. Dit geldt ook voor dimmers. Je voorkomt sluipverbruik door de schakelaar tussen de transformator of dimmer en het stopcontact te plaatsen.

Koop je ledlampen om 12V halogeenlampen te vervangen of dimbare ledlampen, dan is het soms nodig zijn dat de 12V voeding en/of de dimmer ook te vervangen. Of dat nodig is, is moeilijk te voorspellen. Vraag advies in de winkel of probeer het thuis uit en vervang de voeding en dimmer als dat nodig is. Het sluipverbruik van nieuwe voedingen en dimmers is al laag door strengere regelgeving.