Stap voor stap gaan we onze woningen steeds duurzamer verwarmen. Dat betekent dat we geen aardgas meer gebruiken, maar hernieuwbare energie. Maar vooral dat we verwarmen met veel minder gas of stroom dan we eerst deden. Aardgasvrij wonen begint dus met goede isolatie. Maar zorg ook voor betere ventilatie met minder tocht en laat alvast slim leidingen of stroomdraden trekken. Milieu Centraal laat in een helder overzicht zien hoe je in 6 stappen van het gas af gaat.

Waarom gaan we van het aardgas af en wat betekent dat? En wat komt ervoor in de plaats? Lees meer op Wonen zonder aardgas.

Stap 1. Check de isolatie

Hoe staat het met de isolatie van jouw huis? Grote kans dat je dit niet precies weet, dat is helemaal niet raar. Maar als je niet weet hoe goed jouw huis geïsoleerd is, weet je ook niet wat je moet doen om de isolatie te verbeteren.

Daarom is stap 1: leer je huis kennen en check de isolatie in je dak, buitenmuren en de vloer van de begane grond (kruipruimte), en het soort glas in de ramen. In onze online Isolatie Zelfscan vind je tips, foto's en filmpjes van hoe je het kan checken. Is jouw huis in 2000 of later gebouwd? Dan is het al goed geïsoleerd en kun je meteen door naar stap 3.

Goed, slecht of matig?

Heb je alles gecheckt en gemeten? Hieronder zie je of de isolatie van het dak, de vloer, de buitenmuren en de ramen goed, matig of slecht is.

Uitleg Rc-waarde

In een bestaand huis heb je ten minste de volgende isolatie nodig om je huis aardgasvrij te maken:

• Spouwmuurisolatie
• Goede of zeer goede vloerisolatie
• Goede of zeer goede dakisolatie
• HR++ glas in de ramen van woonruimtes en slaapkamers

Met deze isolatie heb je een stuk minder energie nodig om je huis te verwarmen. Bovendien kun je jouw huis dan dan warm krijgen met verwarmingswater van zo’n 50 graden: dat is nodig om een warmtepomp te kunnen gebruiken.

Advies voor jouw situatie

Kan de isolatie in jouw huis beter? En wat is een goed moment om dat aan te pakken? Bekijk de adviezen.

Verse lucht in huis is belangrijk voor je gezondheid, maar kost ook energie. De verse lucht moet immers worden opgewarmd. Gelukkig zijn er slimme manieren om je huis goed, energiezuinig en met minder tocht te ventileren. Bijvoorbeeld met winddruk-geregelde roosters of een ventilatie-unit in de woonkamer die precies genoeg verse lucht binnenlaat (vraaggestuurd) en de binnenkomende lucht alvast voorverwarmt. Je vind alle mogelijkheden op Slim en energiezuinig ventileren.

Slim ventileren = minder koude tocht

Slim ventileren is niet alleen nodig voor voldoende verse lucht, maar ook voor een prettig en comfortabel huis. Lucht die binnenkomt via naden en kieren, of door gewone roosters of open raampjes, zorgt voor koude tocht. In een aardgasvrij huis dat je met lagere temperatuur verwarmt (bijvoorbeeld met een warmtepomp), voelt dat al snel onprettig aan. Je krijgt de koude lucht daar bijna niet opgewarmd. Met slimme ventilatie heb je geen last van kou en tocht in huis.

Ga je de cv-ketel op aardgas vervangen door duurzame verwarming (bijvoorbeeld een warmtepomp), of krijg je straks een warmtenet op lage temperatuur? Dan moet je weten of je radiatoren 'groot genoeg' zijn voor lagere temperaturen. Als ze te klein zijn, kunnen ze niet voldoende warmte afgeven en moet je wat dingen aanpassen: bestaande radiatoren vervangen door grotere/dikkere, één of meer radiatoren bijplaatsen of vloerverwarming aanleggen. Op Lage temperatuur verwarming (ltv) lees je wat je allemaal kunt doen.

Elektrisch koken is één van de laatste stappen. Met koken verbruik je niet zo veel energie, zo’n 2 tot 3 procent van je jaarlijkse gasverbruik. Voor het klimaat maakt het niet veel uit als je nu nog wat langer met je gasfornuis doet.

Nieuwe keuken: meteen elektrisch

Het ligt anders als je een nieuwe keuken neemt. Kies meteen voor elektrisch koken op inductie, of laat in elk geval in de meterkast een aparte groep en een leiding naar de keuken aanleggen voor als je later een inductie kookplaat neemt.

Lees meer op Inductie kookplaat.

Op een gegeven moment is je huis goed geïsoleerd en ook verder klaar voor aardgasvrij wonen. Welke opties zijn er dan? Dat hangt af van het warmteplan voor jouw wijk.

Warmtenet

Met een warmtenet heb je geen warmtepomp nodig. En je hoeft waarschijnlijk ook jouw radiatoren niet aan te passen (behalve als het warmtenet werkt met een lage temperatuur). Informeer hoe jouw huis warm water voor de douche en keuken krijgt. Lees meer over warmtenetten.

Een zonneboiler of douche met warmteterugwinning kan voor jouw huis een goede aanvulling zijn.

Groen gas

In een klein aantal wijken komt er misschien groen gas (bijvoorbeeld gas uit biomassa), in combinatie met een hybride warmtepomp. Zo verwarm je je huis voornamelijk elektrisch, met het gebruik van groen gas als het koud is.

Warmtepomp

Sommige wijken krijgen een collectieve warmtepomp: dat is een grote warmtepomp voor meerdere huizen. Is dat in jouw wijk niet het geval, dan heb je een eigen volledig elektrische warmtepomp nodig. Die kan je combineren met een zonneboiler voor warm water en infraroodpanelen voor bijverwarming. Pas zo nodig je radiatoren aan (zie stap 4).

Hybride warmtepomp: tussenstap

Wil je alvast minder gas gaan gebruiken? Dan kun je ook een hybride warmtepomp nemen naast je cv-ketel. Je maakt dan alvast kennis met verwarmen op lage temperatuur. Check of jouw huis al geschikt is voor een hybride warmtepomp.

De meeste wijken zullen tot zeker 2030 op het gasnet zijn aangesloten. Als je nu een hybride warmtepomp neemt, heb je er nog jaren plezier van. En als jouw wijk straks groen gas krijgt, nog langer. Maar vraag voor de zekerheid bij jouw gemeente wat de plannen voor jouw wijk zijn.

Zonnepanelen kun je op elk moment plaatsen, los van dit stappenplan.

• Is je budget beperkt en moet je kiezen wat je als eerste doet? Ga dan eerst isoleren en wacht nog met zonnepanelen. Meestal bespaar je met isoleren meer CO2 dan met zonnepanelen (ook al geven zonnepanelen ook veel klimaatwinst). En met isolatie breng je meteen je energierekening omlaag.
• Is je dak binnenkort toe aan nieuwe dakpannen of nieuwe dakbedekking? Dan kun je ook beter wachten met zonnepanelen en ze plaatsen als je het dak renoveert (denk dan natuurlijk ook aan zeer goede dakisolatie).

Behoefte aan advies?

Heb je behoefte aan advies over aardgasvrij wonen? Stel je vraag aan het Energieloket in jouw gemeente, of schakel een energieadviseur in.