In een energieneutraal huis woon je duurzaam. Je wekt zelf de energie op die je nodig hebt voor verwarming, warm water, ventilatie en apparaten. Lees meer op Energieneutrale woning.

Als je je woning energieneutraal wilt verbouwen, heb je 2 keuzes: je kunt alles in één keer aanpakken of het stap voor stap (laten) doen. Je keuze zal van allerlei factoren afhangen, bijvoorbeeld: woon je al in de woning of moet je er nog intrekken? Hoeveel geld heb je ervoor beschikbaar? Zijn er onderdelen van de woning aan vervanging toe terwijl andere onderdelen nog goed zijn? Is je huis al redelijk goed geïsoleerd of niet (welk energielabel heb je)?

Tips energieneutraal verbouwen

Wat is je energielabel nu?

Voor je keuze maakt het uit hoe energiezuinig je woning nu al is. Over het algemeen geldt dat het voor woningen met energielabel G, F of E economisch aantrekkelijk is om in één keer naar energieneutraal te gaan. Voor woningen met energielabel D, C of B is dat minder interessant: daar weegt de grote investering minder op tegen de besparing. Aansluiten bij het gewone groot onderhoud is dan vaak voordeliger.

Alles in één keer aanpakken

Alles in één keer aanpakken heeft als voordeel dat je alle maatregelen goed op elkaar kunt afstemmen. Bij zo’n integrale aanpak kun je bijvoorbeeld goed inschatten wat het energieverbruik van je huis na de verbouwing zal zijn en hoeveel zonnepanelen je daarvoor moet plaatsen. Bij veel woningen kun je er zelfs voor kiezen om bepaalde onderdelen (dak, gevels) in de fabriek te laten maken en in een keer te laten plaatsen. Dat is vaak goedkoper dan het bestaande dak en gevels te laten isoleren. Maar het is niet bij alle huizen mogelijk (bijvoorbeeld niet bij monumenten en huizen met een karakteristieke gevel).

Voordeel van een integrale aanpak is dat steeds meer aanbieders garanderen dat je na de verbouwing evenveel energie opwekt als verbruikt. Ook zit je maar één keer in de troep van een verbouwing. Nadeel van een integrale aanpak kan zijn dat het in een keer veel geld kost, wat je misschien op dit moment niet hebt. Je kan vaak wel de financiering in een keer regelen, en daar komen ook steeds meer mogelijkheden voor. Check bij het energieloket in jouw gemeente of er duurzame aanbieders zijn die alles in één keer voor jou kunnen regelen. Het energieloket kan ook informatie geven over de financiering, of kijk voor mogelijkheden op Financiering energiebesparing.

Stap voor stap verbouwen

Het voordeel van stap voor stap verbouwen is dat je kunt aansluiten bij onderhoud dat toch al nodig is. Zijn je kozijnen aan vervanging toe maar is je cv-installatie net nieuw? Dan vervang je nu de kozijnen en laat je meteen driedubbel isolatieglas aanbrengen. Wil je een nieuwe vloer in je huiskamer? Zorg dan meteen voor goede vloerisolatie en laat alvast de leidingen leggen voor het nieuwe warmtesysteem.

Bij een stap voor stap renovatie is het wel verstandig om een goed plan van aanpak te maken. Daarmee voorkom je dat je nu maatregelen treft die later niet handig blijken te zijn en die je weer moet veranderen. Zet dus goed op een rij wat je allemaal wilt laten doen. Welke volgorde is dan slim? En hoe loop je goed op de volgende stappen vooruit?

Stappenplan en no-regret-maatregelen

De meest logische volgorde om je huis energieneutraal te maken is:

• eerst isoleren,
• dan je verwarmingssysteem aanpassen.

Als je huis goed geïsoleerd is, heb je namelijk minder vermogen nodig om je huis te verwarmen. Maar bedenk aan het begin van het traject (dus voor je met isoleren begint) wel wat voor verwarmingssysteem je straks wilt! Dan kun je daar rekening mee houden als je bijvoorbeeld de vloer of gevel gaat isoleren: je kunt dan meteen de juiste leidingen laten leggen of aansluitpunten laten maken.

Isoleren? Doe het meteen goed!

Een dikkere laag isolatiemateriaal kost nauwelijks meer geld, maar geeft wel een flinke besparing op je energieverbruik voor verwarming. Met een dikke laag isolatie hoef je dus minder duurzame energie op te wekken. Voor welke isolatiewaarde (Rc-waarde) kun je het beste kiezen?

• Vloerisolatie: een Rc van minimaal 5,0 (m2K/W)
• Gevelisolatie: een Rc van minimaal 4,5
• Dakisolatie: een Rc van minimaal 6,0

Bij een bestaande woning is het niet altijd mogelijk om deze isolatiewaarden te bereiken. Je zal dan wat minder energie besparen. Door meer energie zelf op te wekken, kan je toch energieneutraal worden.

Spouwmuurisolatie is een goed begin

Heeft je woning een spouwmuur? Dan is het verstandig om die te laten vullen met isolatiemateriaal (als dat kan). Maar alleen spouwmuurisolatie is niet voldoende om energieneutraal te worden. Je zult je gevel ook van buiten of van binnen moeten isoleren om een Rc van 4,5 te halen. De spouwmuurisolatie helpt wel: als je de spouw niet laat vullen heb je een dikkere isolatielaag aan de binnenkant of buitenkant van je gevel nodig.

Er is één uitzondering: Ben je van plan om binnen 4 jaar de gevel van buitenaf te laten isoleren en wordt daarbij de buitenste muur van de spouwmuur weggehaald? Dan is spouwmuurisolatie niet zinvol, omdat je de kosten daarvan niet binnen 4 jaar terugverdient.

Isolatie buitenmuur of binnenmuur: denk ook aan de gevolgen

Het isoleren van de binnenmuur heeft gevolgen voor dingen als: de aansluiting met het plafond, vloer, muren en kozijn, stopcontacten en de montage van radiatoren. Buitenmuurisolatie heeft gevolgen voor je dakgoten en de aansluiting op de kozijnen en de gevel van de buren. Als je van tevoren bedenkt hoe het moet worden, zorg je dat je geen geld uitgeeft aan dingen die je later weer moet aanpassen.

Dakrenovatie: kies voor een geïntegreerd dak

Heb je een schuin dak en zijn de dakpannen aan vervanging toe? Vervang je dakpannen aan de zuid-, oost- en westzijde door een geïntegreerd dak met isolatie, zonnepanelen en zonneboiler. Pas wel op als je ook dakisolatie aan de binnenkant van het dak hebt. Zorg dat er geen schaduw op de zonnepanelen valt. Plaats daarom een dakkapel het liefst op de noordzijde van het dak, net als ventilatiepijpen en rookgaskanalen (die kunnen ook in de nok). Neem schuine dakramen in hetzelfde formaat als de zonnepanelen, zodat de zonnepanelen goed passen.

Ramen, kozijnen en deuren vervangen

Via ramen, kozijnen en buitendeuren verlies je ook warmte. Zorg dus voor isolerende kozijnen en deuren (U-waarde van 1,2 W/m2.K of minder) en neem driedubbel isolatieglas.

Kozijnen vervangen? Kies driedubbelglas in montagekozijnen

Ga je kozijnen vervangen? Neem dan meteen triple glas (driedubbel HR++ glas). Dat is nauwelijks duurder dan gewoon HR++ glas, maar heeft een betere isolatiewaarde (0,5-0,8 W/m2.K versus 1,0-1,2 W/m2.K). 

Zorg ook dat je kozijnen een goede isolatiewaarde hebben (U-waarde van 1,3 W/m2.K of minder). En neem montagekozijnen, die zijn makkelijk te herplaatsen als je later je gevel beter isoleert. Als je gevel al optimaal is geïsoleerd, is dit minder belangrijk. Lees meer op Isolerende kozijnen.

Isoleren = ventileren

In een goed geïsoleerd huis is ventilatie extra belangrijk. In een energieneutraal huis heb je goede, energiezuinige ventilatie nodig: balansventilatie of vraaggestuurde ventilatie. Kies een systeem met warmteterugwinning, dat is energiezuinig. Houd bij het isoleren van je huis rekening met je toekomstige ventilatiesysteem. Waar komen de roosters, waar lopen de buizen en bedrading?

Verwarming en warm water

Bedenk voor je met isoleren begint al wat voor verwarmingssysteem je straks wilt hebben, bijvoorbeeld met vloer- of wandverwarming. Je kunt dan meteen de juiste leidingen laten leggen als je de vloer of muren aanpast. Een warmtepomp met lage temperatuur verwarming is voor het milieu de beste keuze.

Warmtepomp en radiatoren

Voor bestaande huizen heb je meestal de keuze tussen een elektrische warmtepomp met lucht als bron of een hybride warmtepomp met HR-combiketel. Om de ruimtes te verwarmen kun je kiezen voor vloerverwarming of wandverwarming, of voor lage temperatuurradiatoren (Low H2O) of – convectoren. Eventueel kun je de bestaande radiatoren blijven gebruiken, want na verbetering van de isolatie en ventilatie hebben de radiatoren overcapaciteit en kunnen ze ook met een lage temperatuur je huis verwarmen.

Bedenk van tevoren welk systeem je wilt (in de vloer of wand, convectoren of niet) en houd daar rekening mee bij al je andere maatregelen.

Liever warmtepomp dan houtpelletkachel

Een houtpelletkachel is minder goed voor het milieu en de gezondheid, omdat er fijnstof vrijkomt. Zie verder Pelletkachel kopen.

Badkamer renoveren? Neem douche-wtw

Een douche-wtw gebruikt de warmte van het wegstromende douchewater om het koude leidingwater voor te verwarmen. Ga je je badkamer verbouwen? Dan is dat het moment om douche-wtw te laten installeren. Neem meteen ook een paar kleinere maatregelen zoals een thermostaatkraan, waterbesparende douchekop en doorstroombegrenzer op de wastafelkraan.

Meet je elektriciteitsverbruik

Monitor je energieverbruik met een energieverbruiksmanager. Je weet dan hoeveel energie je nodig hebt en op welke momenten. Kies een energieverbruiksmanager die gas- en stroomverbruik meet. Dat helpt bij de keuze van je maatregelen.

Beperk je stroomverbruik

Vervang apparaten die veel stroom verbruiken door zeer zuinige apparaten en stap over op LED-verlichting.

Zonnepanelen of zonneboiler?

Heb je een klein dakoppervlak? Dan moet je misschien kiezen tussen (meer) zonnepanelen of een zonneboiler. Bedenk goed hoeveel energie je straks nodig hebt in je goed-geïsoleerde huis. Hoeveel stroom gebruiken je elektrische apparaten? Hoeveel bespaar je als je ze vervangt door zeer zuinige apparaten? Wat heeft je warmtepomp nodig? En wil je straks ook je elektrische auto opladen met zonne-energie?

Warmwatergebruik hangt vooral af van het aantal personen in huis. Met 2 personen betaalt een zonneboiler zich minder snel uit. Hoe groot is je huishouden straks? Gaan je kinderen snel het huis uit of begin je net aan een gezin?

Maatwerkadvies voor jouw huis

Met een maatwerkadvies krijg je specifiek advies voor jouw woning. Een maatwerkadviseur komt bij jou thuis langs en bekijkt welke maatregelen jij kunt nemen. Kies wel voor een adviseur die ervaring heeft met energieneutraal verbouwen.

Wat kost het?

De investering om een bestaand huis naar volledig energieneutraal te verbouwen, is fors. De precieze kosten hangen onder andere af van de grootte van het huis en het bouwjaar. Als voorbeeld: voor een jaren ’80 woning met een gebruikersoppervlakte van 125m2, moet je al gauw rekenen op 80.000 euro. Dit bedrag geldt als je al het werk uitbesteedt. Als je handig bent, kun je sommige dingen zelf doen (bijvoorbeeld dakisolatie aanbrengen) en zo geld besparen. De grootste kostenpost is de warmtepomp met eventueel lage temperatuur verwarming.

De kosten kunnen ook hoger uitvallen. Maar daar staat tegenover dat je sowieso kosten zou maken voor groot onderhoud (vervangen CV-ketel of kozijnen, dakrenovatie, isolatie). Die kosten haal je naar voren als je je huis energieneutraal maakt, maar vervolgens ben je er ook weer een tijd vanaf.

Terugverdienen via lagere energierekening

Tegenover de kosten staat ook een lagere energierekening. Het bedrag dat je bespaart, kun je gebruiken voor een lening of extra hypotheek. Als je een maandelijkse energierekening van 175 euro gebruikt om een extra hypotheek af te sluiten, kun je met de huidige rente zo’n 45.000 euro lenen. Met de 175 euro kun je dat bedrag in 30 jaar aflossen.

Op Hoe betaal je de energiemaatregelen lees je welke mogelijkheden en subsidies er zijn om de verbouwing te bekostigen.

Stroomversnelling renovatie huur- en koopwoningen

De overheid, bouwers en woningcorporaties hebben afgesproken om de komende jaren 111.000 huurwoningen en 100.000 koopwoningen uit de periode 1950 – 1980 energieneutraal te maken. Dat project heet de Stroomversnelling.

Uitgangspunt van het project is dat de renovatie of verbouw wordt betaald met de huidige energierekening. Huurders blijven hun huidige energiekosten aan de woningbouwvereniging betalen, die dat geld gebruikt voor de renovatie. In ruil daarvoor krijgt de huurder een comfortabel en prettig huis terug. Veel huurders zien van tevoren op tegen de renovatie en het gedoe, maar in de praktijk zijn de meeste huurders na de verbouwing erg tevreden met het extra wooncomfort.

Huiseigenaren kunnen de energierekening omzetten in een lening of extra hypotheek.

Op www.stroomversnelling.nl lees je meer over het project.