Waterstofauto
In Nederland rijden twee soorten volledig elektrische auto’s: veruit de meeste zijn batterij-elektrische auto’s, een heel klein deel zijn waterstof-elektrische
Een waterstofauto heet ook wel een Hydrogen Fuel Cell Elecric Vehicle (FCEV). Een elektrische auto met batterij is in vaktermen een Battery Electric Vehicle (BEV). Milieu Centraal gebruikt de term elektrische auto voor een auto die werkt op een batterij en de term waterstofauto voor een auto die rijdt op waterstof.
Hoe werkt een waterstofauto?
Beide typen elektrische auto's hebben een elektromotor. Het verschil zit in waar de elektriciteit om vooruit te komen vandaan komt.
- In een elektrische auto zit een batterij die de elektromotor voedt. Die batterij kan worden opgeladen met stroom uit het elektriciteitsnet.
- In een waterstofauto zit een tank met waterstof. De waterstof wordt in een brandstofcel omgezet in elektriciteit, die de motor aandrijft.
De brandstofcel is een apparaat waarin de waterstof reageert met zuurstof. Bij die reactie ontstaat elektriciteit. Dat drijft de elektromotor aan, die ervoor zorgt dat de auto gaat rijden. Net als bij een elektrische auto met een batterij wint een waterstofauto energie terug bij het remmen. Deze energie wordt opgeslagen in een kleine batterij.
Er komt tijdens het rijden geen CO2, stikstof en fijnstof vrij, zoals bij het verbranden van benzine en diesel, maar alleen een beetje waterdamp. Die verlaat de auto via de uitlaat.
Waterstof moet gemaakt worden
Om waterstofauto’s te laten rijden is natuurlijk waterstof nodig. Waterstof is geen grondstof die je op aarde kunt vinden. Het moet eerst gemaakt worden, voordat we het kunnen gebruiken. Om waterstof te maken is energie nodig, bijvoorbeeld aardgas of stroom. Vaak is ook nog water nodig. De meeste waterstof in Nederland wordt geproduceerd met aardgas. Bij die productie komt het broeikasgas CO2 vrij. Wanneer er CO2 in de lucht vrijkomt bij de productie van waterstof, wordt gesproken van grijze Een andere productiemethode is elektrolyse, waarbij stroom wordt gebruikt om waterstof te maken. Is dit volledig groene stroom (uit bijvoorbeeld windmolens of zonnepanelen), dan komt er bij de productie van de stroom én de waterstof geen CO2 vrij. Dan wordt er over groene waterstof gesproken. Lees meer over de productie van waterstof.
De kleuraanduiding van de waterstof zegt niets over de kleur van de waterstof, enkel iets over de CO2-uitstoot tijdens de productie. Hoe je waterstof ook maakt: waterstof is een kleurloos en geurloos gas.
Milieu-impact waterstofauto
Waterstofauto’s zijn op de weg net zo schoon als elektrische auto’s: tijdens het rijden wordt er geen CO2, fijnstof of stikstof uitgestoten. Er komt alleen fijnstof vrij door het slijten van de banden en het gebruik van de remschijven, net als bij elektrische auto’s.
CO2-uitstoot
Het toekomstperspectief voor de waterstofauto en de elektrische auto is ‘nul CO2-uitstoot’. Daarvoor is groene waterstof en groene stroom nodig. Zover is het nog niet. Maar ook op dit moment (met de huidige grijze waterstof en grijsgroene stroom) zorgen ze over de hele levensduur voor minder CO2-uitstoot dan een benzineauto.
De CO2-uitstoot over de hele levensduur van de elektrische auto is lager dan die van een waterstofauto. Weliswaar kost het maken van de accu van de elektrische auto meer CO2 dan het maken van een brandstofcel. Maar de CO2 per gereden kilometer (indirect, bij maken van stroom en waterstof) is bij elektrisch lager dan bij waterstof, uitgaande van de huidige grijsgroene stroom en grijze waterstof.
| Materialen en productie | Productie accu | Gebruik | Totaal (kilo CO2) | |
| Elektrische auto (grijsgroene stroommix) | 7.500 | 5.000 | 7.500 | 20.000 |
| Waterstofauto (grijze waterstof) | 12.000 | 200 | 25.300 | 37.500 |
| Benzineauto | 7.000 | n.v.t. | 44.000 | 51.000 |
Toekomst
Als er in Nederland meer groene waterstof beschikbaar is, zal de CO2-impact voor het rijden met een waterstofauto dalen. Voor het gebruik van een elektrische auto is gerekend met een voorspelling van het PBL van de CO2-uitstoot van de stroommix 2023 tot 2040. De stroommix zal in de periode (snel) verduurzamen, door de groei van groene stroom.
De CO2-uitstoot is berekend voor productie (inclusief accu voor EV), onderhoud en er is een schatting gemaakt van de uitstoot voor het (toekomstige) gebruik van de auto. Het gebruik is gebaseerd op een nieuwe middenklasser die ruim 18 jaar lang 12.000 kilometer per jaar rijdt.
In het geval van de waterstofauto is gerekend met de CO2-uitstoot voor het opwekken van grijze waterstof.
Daarbij is voor de EV de CO2-emissiefactor voor de stroommix van 2024-2041 aangehouden (140 gram CO2/kWH). Deze emissiefactor is gebaseerd op een berekening van PBL op basis van voorgenomen beleid voor de Nederlandse grijs-groene stroom mix tussen 2024 en 2041.
Energieverbruik waterstofauto
In de toekomst worden de accu’s van elektrische auto’s geladen met groene stroom en wordt waterstof gemaakt van groene stroom. Een vergelijking op CO2 heeft dan als uitkomst: allebei heel laag. Waar het dan om gaat is welke soort auto het zuinigst met de groene stroom omgaat. Een elektrische auto is een stuk zuiniger. Om een waterstofauto hetzelfde aantal kilometers te laten rijden als een elektrische auto is ongeveer drie keer zoveel energie nodig.
Een waterstofauto gebruikt 3x meer energie dan een elektrische
De infographic toont dat een elektrische auto en een waterstofauto allebei op 100% elektrische energie lopen, maar dat een elektrische auto 77% van de totale energie benut en een waterstofauto maar 27%. Een elektrische auto verliest bij het transport van elektriciteit, in de batterij en in de motor. Een waterstofauto verliest bij de waterstofproductie, door transport en opslag, in de brandcstofcel en in de motor. Een waterstofauto gebruikt dus 3x meer energie dan een elektrische.
Op twee momenten tussen het opwekken van de energie en het rijden gaat veel energie verloren: bij de productie van waterstof en bij de omzetting van waterstof naar elektriciteit in de auto. Deze tussenstappen zijn niet nodig bij een elektrische auto, waardoor het energieverlies uiteindelijk veel lager is. Ook het transport van elektriciteit is efficiënter en zorgt voor minder energieverlies dan de transport van waterstof.
Kosten waterstofauto
Aanschaf
De nieuwprijs van waterstofauto’s is hoog: de prijs is ongeveer anderhalf keer hoger dan die van elektrische auto’s met een vergelijkbaar formaat. Op dit moment zijn er in Nederland nog weinig verschillende modellen waterstofauto’s te koop.
Onderhoud
De onderhoudskosten voor een waterstofauto zijn te vergelijken met die van een benzine- en dieselauto. Een elektrische auto vraagt veel minder onderhoud omdat er minder onderdelen in zitten die slijten of kapot kunnen gaan.
De brandstofcel in een waterstofauto vraagt minder onderhoud wanneer er schone waterstof wordt gebruikt: waterstof met zo min mogelijk onzuiverheden. Waterstof gemaakt via elektrolyse levert de zuiverste waterstof. Daarbij wordt stroom gebruikt om water te splitsen in waterstof en zuurstof.
Gebruikskosten
Waterstofauto’s zijn ook in gebruik duurder dan elektrische auto’s. De hoeveelheid waterstof die nodig is om 100 kilometer te rijden is ongeveer anderhalf tot twee keer zo duur als de stroom om een elektrische auto dezelfde afstand te laten De waterstofauto is daarmee qua brandstofkosten nog wel iets goedkoper dan een gemiddelde benzineauto.
Uitgaande van een mix van thuisladen, publiek laden en snelladen
Gebruiksgemak waterstof
Bereik
Het bereik van een auto wordt actieradius genoemd: de afstand die de auto op een volle tank of batterij kan rijden. Een gemiddelde waterstofauto heeft een bereik van zo’n 500 kilometer. Dat is fors meer dan de gemiddelde elektrische auto: 310 kilometer. Wel zitten er wat bereik betreft grote verschillen tussen elektrische auto’s. Hoe groter de auto, hoe groter de ruimte voor de accu en daarmee ook hoe groter de actieradius. Er is al een beperkt aantal elektrische auto’s met een bereik boven de 500 kilometer. Dat aantal neemt de komende jaren toe.
Tanken
Om een waterstofauto te laten rijden moet je waterstof tanken. Dat gebeurt ongeveer net zoals bij LPG: je koppelt een slang luchtdicht aan je auto. Daarna wordt de waterstof onder hoge druk naar de tank overgebracht. Dat gaat snel: in een minuut of 5 heb je een volle tank met waterstof. In een gemiddelde waterstoftank kan ongeveer 5 kilogram waterstof, waarmee je 500 kilometer kan rijden.
Een elektrische auto op batterij moet je opladen aan een laadpaal. Dat duurt langer dan het tanken van waterstof. Aan een laadpunt thuis of een publieke laadpaal in de buurt, moet je ongeveer 5 uur laden om zo’n 100 tot 300 kilometer aan bereik te winnen. Bij snelladers langs de snelweg kan dat in zo’n 30 minuten. Een voordeel is dat je de auto kan opladen terwijl je de auto niet gebruikt.
Tankstations en laadpalen
Eind 2023 waren er slechts een enkele plekken in Nederland waar je waterstof kunt tanken. Er zijn plannen om het aantal plekken uit te breiden. Ter vergelijking: het aantal publieke laadpalen voor elektrische auto’s in Nederland is ruim 140.000, met daarnaast nog meer dan 4.200 snellaadpalen (cijfers december
Dit aantal stijgt snel, op de site van het RVO wordt de actuele stand regelmatig geüpdatet.
Voor een vakantie met een waterstofauto moet je goed plannen. In Duitsland zijn relatief veel waterstoftankstations, in bijvoorbeeld Denemarken, Frankrijk, Engeland en de rest van Scandinavië zijn er slechts enkele. Een vakantie met de elektrische auto is makkelijker: in Europa zijn zo’n 300.000 laadpunten, waarvan 20.000 snellaadpunten (cijfers juni 2022).
Elektrisch rijden: waterstof of accu?
-
01
De waterstofauto en elektrische auto zijn allebei stiller, schoner en klimaatbewuster dan auto’s op benzine of diesel.
-
02
De CO2-uitstoot van de elektrische auto is over de hele levensduur bekeken lager dan die van een waterstofauto, gerekend met de huidige grijsgroene stroom en grijze waterstof.
-
03
De verduurzaming van de energievoorziening heeft twee paden: meer duurzame energie opwekken én minder energie verbruiken. Het is efficiënter om groene stroom direct in een elektrische auto te gebruiken, dan er eerst waterstof van te maken en die vervolgens te gebruiken in een waterstofauto.
-
04
Gezien het verschil in efficiëntie is het de vraag of het verstandig is de (schaarse) groene waterstof in te zetten voor personenauto’s. Elektrische auto’s bieden namelijk prima mogelijkheden voor personenvervoer. Ook in de industrie, scheepvaart, het vliegverkeer en vrachtverkeer liggen grote opgaven om zonder fossiele brandstoffen te kunnen. Daar is de inzet van groene elektriciteit niet altijd een optie en is de rol van waterstof belangrijker. Lees meer over de toekomst van waterstof.
-
05
Een waterstofauto heeft een groot bereik. En met een waterstofauto kun je snel tanken en weer verder rijden. Voor speciale gebruikersgroepen die veel rijden zijn dit belangrijke voordelen.
Voor grote groepen automobilisten zijn deze voordelen niet zo groot. De meeste automobilisten hebben geen groot bereik nodig, en hoeven onderweg niet te laden. Bovendien neemt het aantal snelladers in Nederland snel toe.
-
06
Een elektrische auto is voordeliger. De aankoopprijs van een waterstofauto is flink hoger dan van een vergelijkbare elektrische auto, de kosten van het tanken van waterstof zijn bijna anderhalf tot twee keer zo hoog in vergelijk met opladen en een waterstofauto heeft meer onderhoud nodig.
Veelgestelde vragen over de waterstofauto
Anderen keken ook naar
Alles over elektrische auto
Stiller, schoner en klimaatbewust rijden: dat kan met een elektrische auto. De CO2-uitstoot van een elektrische auto is over zijn hele leven ruim 60 procent...
Waterstof
In het verduurzamen van de energievoorziening in Nederland kan waterstof een belangrijke rol gaan spelen. Waterstof is geen energiebron, maar kan een energiedrager...
CO2-uitstoot fiets, ov en auto
Fietsen en lopen zijn het beste voor het milieu. Hoe zit het met de trein, auto, bus of tram? Elektrisch is schoner dan benzine of diesel, zeker als de...